پرتقال یکی از میوه‌های صادراتی است که مبادله آن طی نیمه نخست امسال رشد چشمگیری داشته و بیش از ۴۰۰ برابر افزایش پیدا کرده است اما فاصله و تقاوت فاحش هفت برابری قیمت این محصول در بازار صادراتی نسبت به بازار داخلی جای تعجب و سوال دارد.

به گزارش تحریرنو، طی شش ماهه نخست امسال ۹۱ تن و ۹۸۱ کیلوگرم پرتقال به ارزش ۳۹ هزار و ۶۵۵ دلار معادل ۱۱۹ میلیون و ۸۷۵ هزار و ۹۹۳ تومان به سه کشور افغانستان، ترکمنستان و روسیه صادر شده که به طور متوسط هرکیلوگرم پرتقال صادراتی در این بازارها ۱۳۰۳ تومان عرضه شده‌ است در حالی که بر اساس آمار بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از متوسط قیمت خرده فروشی مواد خوراکی در تهران در بازه زمانی هفته منتهی به مهرماه امسال پرتقال کیلویی بیش از ۷۴۰۰ تومان در سطح شهر فروخته شده است و این همان تفاوت فاحش هفت برابری غیرمنطقی قیمت این محصول از بازار صادراتی تا بازار داخلی است که کاملا برای مصرف‌کنندگان غیرعادلانه به نظر می‌رسد.

روسیه نخستین مشتری پرتقال ایرانی

نگاهی دقیق‌تر به بازار صادراتی پرتقال نشان می‌دهد که روسیه با خرید بیش از ۲۸ تن پرتقال سهمی بیش از ۴۱ درصد در بازار صادراتی پرتقال داشته است و پس از آن افغانستان و ترکمنستان با خرید ۳۴ تن و ۱۹ تن در رتبه‌های بعدی بازار پرتقال ایران قرار گرفتند و سهمی معادل ۳۷ درصد و بیش از ۲۰ درصد در بازار این میوه صادراتی داشته اند.

البته قیمت هر کیلوگرم پرتقال در این بازارهای صادراتی متفاوت بوده است، چراکه به طور میانگین افغانستان بیشترین بها را برای خرید پرتقال به ایرانی‌ها پرداخت کرده است و از سوی دیگر روسیه علی‌رغم خرید بیشترین میزان پرتقال کمترین پول را برای خرید این میوه داده است، چراکه بر اساس آمار رسمی منتشر شده، متوسط قیمت هر کیلوگرم پرتقال صادراتی در بازار افغانستان ۱۴۴۲ تومان، در بازار ترکمنستان ۱۲۶۸ تومان و بازار روسیه ۱۲۲۹تومان بوده است.

این محاسبات و اعداد و ارقام آماری بیانگر نکات ظریفی است که باید بیش از پیش به آن توجه کرد، چراکه در حالی صادرات پرتقال به پایین ترین قیمت ممکن ۴۰۰ برابر بیشتر از شش ماهه نخست سال گذشته شده است که ایرانی‌ها برای خرید این محصول باید هفت برابر بیشتر از مشتریان خارجی پول پرداخت کنند و این برای مصرف کنندگان کاملا غیرمنطقی داخلی محسوب می شود.

چراکه اگر پرتقال به قیمت متوسط کیلویی ۱۳۰۳ تومان با در نظر گرفتن هزینه‌های پس از تولید تا صادرات (از سورت کردن تا بسته بندی، حمل و نقل و هزینه‌ها و تعرفه‌های گمرکی) صرفه اقتصادی دارد که صادر شود، پس چگونه است که بدون در نظر گرفتن این هزینه‌ها پرتقال حدود هفت برابر گران‌تر در بازار داخلی فروخته می‌شود و کسی نیست به این سوال جواب دهد که کدام قیمت برای مصرف‌کنندگان منطقی است که اساسا تولیدکنندگان چه سهمی در این بازار دارند و با چه قیمتی پرتقال خود را به تاجری می‌فروشند که با این هزینه‌ها کیلویی ۱۳۰۰ تومان صادر می‌شود.

سوال دیگر اینجاست که پرتقال نیز مانند دیگر محصولات برای صادرات از کیفیت بالاتری برخوردار است یعنی تاجران این محصول را دسته‌بندی کرده و بهترین آن‌را برای صادرات انتخاب می‌کنند و جالب‌تر اینکه پرتقالی که از باغداران برای عرضه داخلی به صورت درهم و فله‌ای خریداری شده و بدون بسته بندی و انجام عملیات خاصی روی آن در بازار داخلی عرضه می‌شود کیلویی چند از باغدار خریداری شده است و اساسا حلقه‌های واسط یا همان دلالان که عمدتا جزو واسطه‌های غیرضرور به شمار می روند چه سهمی از این سودهای کلان به جیب می زنند؟ یا اینکه چرا باید در این آشفته بازار حق تولیدکنندگان و مصرف کنندگان نادیده گرفته شود.

تحریر نو