تحریر نو - بحران ژانرها در جشنواره فجر

بسیاری بر این باورند که جشنواره فیلم فجر تاثیرگذاری عمیق خود بر جریانات سینمای ایران را به واسطه سیاست‌گذاری‌های تثبیت نشده خود، از دست داده است.

بسیاری بر این باورند که جشنواره فیلم فجر تاثیرگذاری عمیق خود بر جریانات سینمای ایران را به واسطه سیاست‌گذاری‌های تثبیت نشده خود، از دست داده است.

تحریرنو: کافی است روند ۱۳ سال گذشته جشنواره که در چهار دولت اخیر رخ داده است را اجمالا بررسی کنید؛ خواهید دید که سیاست‌گذاران فجر اغلب نه تنها روندی ثابت را پیش نگرفته‌اند بلکه گاها دچار سیاست‌هایی کاملا متناقض درباره ژانرها و موضوعات اجتماعی، کمدی، سیاسی و... بوده‌اند.

بدون شک یکی از نمودهای مهم بی‌تکلیف بودن جشنواره فیلم فجر، شیوه تاثیرگذاری آن بر روند تولید آثار است. اگرچه برخی معتقدند که فجر نمی‌تواند چندان در این موضوع سیاست‌های خود را به سینماگران دیکته کند اما در سال‌های اخیر شاهد مسیری در جشنواره بوده‌ایم که سینمای اجتماعی را آنقدر پررنگ کرد که تمامی ژانرهای دیگر به حاشیه رفتند و البته مخاطب را نیز دلزده و از گیشه دور کرد؛ فیلم‌هایی که اغلب نگاهی تلخ به اجتماعداشتند، آنهم در شرایطی که مردم، خود با چالش‌های جدی در محیط پیرامونی دست و پنجه نرم می‌کنند. همین نگاه نیز باعث شد که برای کم شدن میزان شور شدن آش توجه به فیلم‌های تلخ، عباراتی مانند فیلم‌های مصلح اجتماعی، فیلم‌های دغدغه‌مند، آینه جامعه و... ابداع شود و سرگرمی که ذات سینماست، به حاشیه رانده شود.

مهمترین اتفاقی که این سیاست در جامعه سینمای ایران رقم زد، مرگ ژانرهای دیگر بود که دیگر جایی برای مورد توجه قرار گرفتن، نداشتند. فیلم‌های کمدی باکیفیت که قبلا جزو آثار پرمخاطب سینمای ایران بودند، جای خود را به فیلم‌های پربازیگر و پرفروشِ بدون داستان دادند. ژانرهای دیگر مانند اکشن و... هم که هر از گاهی تولید می‌شدند، کلا به فراموشی سپرده شد.

سینمای دفاع مقدس نیز در میان اشتباهات پرتعداد متولیانش، با بی‌کیفیت‌ترین حالت ممکن و گاهی به اجبار به جمع آثار فجر راه پیدا می‌کردند و همین امر، تیشه محکمی بر ریشه این سینما زد.

امروز، سینمای ایران با بحران جدی مخاطب روبروست و تنها بخشی از فیلم‌های اکران شده،توانایی جلب نظر مخاطب را در گیشه سینما دارند.سینمای ما دچار بحران کیفیت آثار و افراط و تفریط در موضوعات و ژانرهاست؛ در دوره‌ای با توجه بیش از حد به آثار کمدی و در دوره دیگر با توجه بیش از حد به آثار اجتماعی!

جشنواره فجر می‌تواند در تولیدات سینمای ایران اثرگذار باشد، به شرط آنکه بخواهد در سبد خود، محصولات متنوعی را به مخاطب عرضه کند؛ فیلم اجتماعی دغدغه‌مند و برخواسته از موضوعات روز جامعه، کمدی‌های ارزشمند و نه صرفا گیشه‌ای، آثار سیاسی باکیفیت و نه یک‌سویه‌نگر، انیمیشن‌هایی با تکنیک مناسب و داستان‌گو و نه صرفا مذهبی، و... .

باید دید که ابراهیم داروغه‌زاده که در فجر ۳۶ با تعداد قابل توجه فیلم‌های اجتماعی روبروست نیز به واسطه تصور ساخت آثار انیمیشن و کمدی باکیفیت برای گیشه، ترجیح خواهد داد آن‌ها را از مهمترین رویداد سینمایی کشور کنار بگذارد یا اینکه تنوع سبد سینمای ایران را در جشنواره فیلم فجر مدنظر قرار می‌دهد.