تحریر نو - هدف از تفکیک رسانه ها و هنرمندان چیست؟/پشت پرده ای که نمی بینیم

تاملی بر تصمیمات سینمای رسانه در جشنواره فجر؛

هدف از تفکیک رسانه ها و هنرمندان چیست؟/پشت پرده ای که نمی بینیم

جشنواره فیلم فجر سی و پنج دوره خود را پشت سر گذاشته است و همچون روال همیشه که برای برپا شدن دوره جدید آن حرف و حدیث ها بالا می گیرد امسال هم نظرات ضد و نقیضی در خصوص برپایی سی و ششمین دوره آن به گوش می رسد، می خواهیم تاملی داشته باشیم بر تصمیماتی که تا به الان درباره این جشن سینمایی عنوان شده و بررسی کنیم نقاط قوت و ضعفی که پیامد این تصمیم گیری هاست.

به گزارش تحریرنو ؛ سی و ششمین جشنواره فیلم فجر کم کم از راه خواهد رسید و در فاصله کمتر از ۴ ماه مانده به برپایی این رویداد بازار تغییر و تحولات در بخش های مختلف این رویداد داغ است؛ از تعداد سیمرغ ها، افزایش و کاهش آن تا محل برگزاری جشنواره و همین طور انتظار برای انتشار فراخوان از جمله چالش های پیش روی دبیر سی و ششمین جشنواره بوده و هست.

در این میان انتشار اخباری مبنی بر عدم برگزاری سی و ششمین جشنواره فیلم فجر در برج میلاد بحث های متعددی را در میان اهالی رسانه ایجاد کرده است و مخالفان و موافقان این اتفاق، در قالب یادداشت هایی نسبت به این تصمیم واکنش نشان داده اند.

مسعود نجفی مدیر روابط عمومی سي و ششمين جشنواره فيلم فجر در این باره اظهار کرد، که این رویداد در محلي غير از برج ميلاد برگزار خواهد شد. او همچنين توضيح داده كه در سي و ششمين جشنواره فيلم فجر مكاني ويژه اهالي رسانه در نظر گرفته شده‌است و اين جايگاه از سينماي هنرمندان جدا خواهد بود.

سال ۸۸ بود که محل برگزاری جشنواره فیلم فجر به برج میلاد منتقل شد. در آن سال ها البته خبری از رسانه های جدید نبود و این انتقال به دلیل ازدحام متقاضیان حضور در این رویداد انجام شد و دلایلی دیگری در این مهم مستتر بود که بحث این کلام نیست.

برپایی جشنواره از سال ۸۸ در برج میلاد به سنتی تبدیل و سال به سال به تعداد مخاطبان حضور در این رویداد افزوده شد تا جایی که در برخی سال ها برای بیش از هفت هزار متقاضی حضور در جشنواره از رسانه ها، هنرمندان، مدیران و نهادها کارت حضور صادر شد و به تبع هزینه برپایی این جشنواره نیز با افزایش متقاضیان افزایش یافت.

دغدغه پذیرایی از حاضران، منوی غذایی متفاوت و نوع پذیرایی با نوشیدنی های مختلف که متاسفانه ملاک برتری برخی دبیران جشنواره در نگاه معدود افراد فعال بوده، این بخش را به یکی از جدی ترین معضلات برپایی جشنواره تبدیل کرد تا جایی که امروز حذف میان وعده ها و شام و ... واکنش های منفی را از سوی برخی در پی دارد.

از جای دیگر دشواری رفت و آمد به برج میلاد نیز موجب شده دبیران جشنواره در ادوار مختلف برای تردد تدبیری بیاندیشند که این تدبیر عموما با اجاره اتومبیل های "ون" صورت گرفت که هزینه زا بود.

با همه این مشکلات سوال اصلی اینجاست که آیا تصمیم بر عدم برپایی جشنواره فیلم فجر در برج میلاد کار درستی است یا خیر؟

عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اخیرا در بازدید از سی و چهارمین جشنواره فیلم کوتاه اعلام کرد: نیاز مبرمی به ایجاد فضای ثابت برای جشنواره‌های سینمایی داریم و جای ثابت برای برگزاری نمایشگاه‌های سینمایی یک تقاضای جدی و مطالبه قدیمی است.

پرسش اصلی اینجاست در حال حاضر کدام فضای فرهنگی دارای ظرفیت های برج میلاد (امکانات رفاهی و ظرفیت سالن برگزاری، پارکینگ عمومی و اختصاصی و...) است تا بتواند حایگزین مناسبی برای آن باشد؟

واقعیت این است جایگزینی برای برپایی جشنواره فیلم فجر در برج میلاد وجود ندارد. متاسفانه تصمیم عجولانه در عدم برپایی جشنواره فیلم فجر در برج میلاد موجب شده بحث های غیر کارشناسی درباره چندپاره کردن جشنواره مطرح شود که مهمترین آن جداسازی سینمای رسانه و هنرمندان است.

با چنین اظهار نظری این پرسش مطرح می شود آیا اهالی رسانه تنها به دنبال تماشای آثار جشنواره هستند و نیازی به گفت وگو درباره فیلم های سینمایی با فیلمسازان، هنرمندان، کارشناسان آثار سینمایی ندارند؟ چنین اظهار نظری کارکرد رسانه ها را در جشنواره فیلم فجر زیر سوال می برد و به نظر می رسد خنثی کردن رسانه ها با تفکیک ماهیتی سینماها در راستای ایجاد سوپاپ اطمینان برای کنترل حاشیه ها طراحی شده است.

از سوی دیگر مطرح شدن گزینه های مختلفی از جمله پردیس ملت که از منظر جغرافیایی، امکانات رفاهی و ظرفیت سالن ها وضعیت مناسبی برای برپایی جشنواره فجر ندارد این شائبه را ایجاد می کند که مطرح شدن چنین گزینه هایی با نگاه کارشناسانه نبوده و بیشتر بر اساس روابطی منسوخ از تیم بجای مانده از دوران مدیریت شهردار سابق تهران نشات می گیرد.

از طرفی جدایی هنرمندان از رسانه ها بیشتر به اکران خصوصی آثار سینمایی شبیه است و برای هنرمندانی که عموما قرار گرفتنشان جلوی دوربین عکاسان در همه این سال ها فضای خاصی را ایجاد می کند لطفی ندارد؛ هنرمندانی که گاه با نداشتن فیلمی در جشنواره، میهمان این رویداد سینمایی می شوند و به آن رونق می بخشند.

نکته اساسی آنکه آیا جداسازی سینمای رسانه هزینه ندارد؟ ایا نباید برای دو فضا دارای چند سالن هزینه شود و آنها را به هنرمندان و رسانه ها اختصاص داد؟ درحالی که مجموع این هزینه ها با هزینه ای که در برج میلاد می شود برابر است و به نظر می رسد این تصمیمات نمایشی برای پنهان نگاه داشتن هزینه های پیش روی جشنواره فیلم فجر است.

البته این تجربه ناموفق در فرمی دیگر در نزد دیگر مدیران سازمان سینمایی نیز تجربه شده است. به عنوان نمونه سی و چهارمین جشنواره فیلم کوتاه همزمان با پردیس ملت در خانه هنرمندان نیز نمایش دارد! و این در حالی است که مدیران این رویداد از کاهش هزینه ها خبر می دهند. همچنین اینکه این رویداد در محل نامناسبی مانند پردیس ملت برگزار شود جای تامل دارد.

به نظر می رسد با توجه به تاکید بر کاهش هزینه ها، آدرس های اشتباهی از سوی مدیریت پشت پرده جشنواره فیلم فجر ارائه می شود؛ آدرس هایی که به نظر می رسد دبیر جشنواره مجبور به قدم گذاشتن در آن است و بعید نیست در ادامه و در انتخاب آثار و تصمیم گیری های حساس و اثرگذار، نیز بار دیگر این مسیر ادامه داشته باشد.

به جای جابجایی برج میلاد به نظر می رسد بهتر است عملکرد برخی بخش ها تصحیح شود؛ به عنوان نمونه، نظارت بر ورود و خروج افراد در کاخ جشنواره یکی از مهمترین عوامل کنترل این هزینه ها است.

یکی از این گروه ها رسانه ها هستند. صدور کارت های متعدد و گاه بیش از ظرفیت دو هزار نفری برج میلاد بنام رسانه در برج میلاد در ادوار مختلف یکی از گلوگاه های کنترل هزینه های جشنواره فیلم فجر است. به رغم گسترش رسانه ها باید در نظر داشته باشیم جشنواره فیلم فجر در کاخ برگزاری نیازمند حضور افراد مرتبط است. صدور کارت برای سایت های تازه متولد شده و غیر مرتبط تنها موجب افول سطح رسانه های حاضر در جشنواره می شود و نتیجه این عمل غیر کارشناسانه پرسش های غیر مرتبطی است که در نشست های خبری به وفور به گوش می رسد و همین طور استفاده از برخی الفاظ ناشایست و ناروا به اصحاب رسانه که گاه برگرفته از نگاه هنرمندان به سطح سواد چنین افرادی است که خود را به عنوان فعال رسانه ای در نشست های خبری معرفی می کنند.

حضور دوستان و اشنایان تهیه کنندگان و فیلمسازان به جای عوامل فیلم از دیگر معضلات پیش رو است. متاسفانه بسیاری از تهیه کنندگان در زمان معرفی عوامل اصلی با امتناع از معرفی بازیگران و عوامل اصلی و مطرح خود، با این تصور که جشنواره برای این افراد به دلیل جایگاه هنری مجوز حضور صادر خواهد کرد از اسامی جایگزین استفاده می کنند که عموما این افراد غیر سینمایی و گاه از اقوام و آشنایان تهیه کنندگان و یا عوامل فیلم هستند.

فشار نهادهای مختلف و نمایندگان آنان، تهدیدهای پیشت پرده که گاه به دبیر جشنواره می رسد و اتفاقاتی از این دست از دیگر مشکلات موجود است.

در کنار همه این اتفاقات به نظر می رسد حذف وعده شام و اکتفا کردن به میان وعده های ساده، هماهنگی با سامانه های ترابری برای تخفیف به متقاضیان حضور در برج میلاد می تواند به کنترل این هزینه ها کمک شایانی کند.

از سویی دیگر بهتر است دست اندرکاران جشنواره بجای تلاش برای ایجاد نمایش عدم برگزاری جشنواره در برج میلاد، قید برپایی جشنواره را در سراسر کشور بزنند که هزینه های بسیاری را در پی داشته و امنیت آثار حاضر در جشنواره فیلم فجر با اکران سراسری تهدید شده و نمایش اینگونه آثار به اکران عمومی آن و اقتصاد سینما ضربه ای اساسی می زند.

نکته دیگر آنکه تفکیک سینمای منتقدان از رسانه ها می تواند علاوه بر کنترل هزینه ها، به این گروه سینمایی کمک شایانی کند. اغلب منتقدان (منظور نگارنده منتقدان قلم به دست است و نه کسانی که برای آنان کارت منتقدان صادر شده) نیازمند تماشای آثار در فضایی آرام و حرفه ای هستند تا درباره آن آثار بنویسند و این شجاعت که این تفکیک در جشنواره فیلم فجر اتفاق بیافتد هنوز وجود ندارد.

کلام آخر آنکه همانطور که پیشتر به نقل از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره شد نیازمند فضایی مناسب برای برپایی جشنواره های سینمایی هستیم و در حال حاضر فضایی بهتر از برج میلاد برای این رویداد وجود ندارد و تصمیم های غیر کارشناسانه تبعات مناسبی برای تصمیم گیرندگان نخواهد داشت.

زهرا صفایی