تحریر نو - مراسم بزرگ‌داشت ناصر تقوایی

مراسم بزرگ‌داشت ناصر تقوایی عصر پنج‌شنبه، ۲۹خردادماه در خانه‌ی هنرمندان برگزار شد.

در مراسمی که عصر روز پنج‌شنبه ۲۹‌خردادماه در خانه‌ی هنرمندان برگزار شد، هنرمندانی هم‌چون مسعود کیمیایی، سعید پورصیمیمی، محمدرضا رحمانیان، اشکان خطیبی، سیف‌اله صمدیان، اکبر عالمی، ابراهیم حقیقی، نجف دریابندری، محسن تقوایی و مجید سرسنگی حضور داشتند.

تحریرنو: مسعود کیمیایی در مراسم بزرگ‌داشت ناصر تقوایی که عصر پنج‌شنبه، ۲۹خردادماه در خانه‌ی هنرمندان برگزار شد، گفت: ناصر تقوایی به ما یاد داد که باید در کار طاقت داشت، ای کاش همانند تقوایی، فیلم نمی‌ساختم. او یک دوست، محرم و یک سختی‌کشیده‌ی کامل است.

وی با بیان این‌که من همیشه مخالف بودم که چرا ناصر فیلم نمی‌سازد، یادآور شد: اگر او فیلم می‌ساخت ما تنها نمی‌ماندیم و رشادتی به‌ما می‌داد.

کارگردان فیلم سینمایی حکم ادامه داد: ما از دوره‌ای نمی‌‎آییم که فیلم روی موبایل ببینیم و یا در اتومبیل. ما در سینما جدی هستیم و هر حرفی بزنیم برای‌مان اهمیت دارد.

کیمیایی خاطرنشان کرد: ناصر تقوایی با ادبیات، فیلم کوتاه و مستند تلاش کرد و هرآن‌چه خلق کرد از شاه‌کارهای حوزه‌های خودش بود.

وی با بیان این‌که تقوایی وجودش طاقت است، گفت: او به ما یاد داد طاقت‌اش پسندیده است.

در ادامه‌ی این مراسم مجید سرسنگی مدیرعامل خانه‌ی هنرمندان نیز با بیان این‌که سینما برترین هنر دوران ما بوده و ناصر تقوایی از توابغ سینما است که کیمیاگری‌ها می‌داند.

او با بیان این‌که تقوایی به‌عنوان شخصیتی چند وجهی به چندین هنر آراسته است، یادآور شد: فیلم‌سازی مستند، سردبیری مجله، داستان‌نویسی و عکاسی از جمله هنرهای او است.

مدیرعامل خانه‌ی هنرمندان توضیح داد: تقوایی فرهیخته‌ای به‌نام و از معدود سینماگران ایرانی آشنا به ادبیات و دست به‌قلم است که مجموعه‌ی هشت داستان "تابستا همان سال" را نوشته است.

سرسنگی خاطرنشان کرد: یکی از ویژگی‌های تقوایی که در آثارش هم به‌خوبی بروز و ظهور یافته آرمان‌گرایی او است. این ویژگی در بسیاری از موارد سبب توقف و ناتمامی پروژه‌های فیلم‌‎سازی این هنرمند شده‌است.

وی تاکید کرد: تقوایی ترجیح می‌دهد که آرمان‌هایش را قربانی نکند و به تولیدات فردی‌تری هم‌چون عکاسی و ادبیات روی آورد که نتیجه‌ی آن می‌شود که سینمای ایران از تقوایی بی‌نصیب می‌ماند و این یکی از واقعیت‌های تلخ سینمای ایران است.

سعید پورصمیمی بازیگر فیلم ناخدا خورشید نیز در این مراسم با بیان این‌که صحبت‌کردن درباره‌ی تقوایی سخت است، گفت: او از نظر روحی زوایای بسیاری دارد بنابراین سخن گفتن درباره‌ی او دشوار است.

وی یادآور شد: تقوایی از معدود کارگردانان اوایل ۴۰ بود که هنرهای بسیاری را درفیلم‌سازی خودش آورد و با تسلط به انواع هنرها توانست سبک جدید فیلم‌سازی را وارد ایران کند.

این بازیگر سینما با بیان این‌که قبل از تقوایی سینما دست افرادی هم‌چون نصراله محتشم، مجید محسنی و عطااله زاهد بود توضیح داد: ناصر تقوایی با حضورش در سینما و تسلطش به گونه‌های مختلف هنر، باعث شد امروز پرونده‌ی او را ورق بزنیم.

پورصمیمی یادآور شد: سریالی که او ساخته هنوز هم برای مخاطب عام دیدنی است و جزو موفق‌ترین سریال‌های ایران است.

وی با اشاره به این‌که سال‌های زیادی گذشت و آدم‌های بسیاری در سینما آمدند، ماندند و رفتند و نگاتیوهای بیهوده‌ای سوخته‌شد، گفت: تقوایی در خانه ماند و هنوز نمی‌دانیم اشکال از بروکراسی اداری بود یا جاه‌طلبی بعضی‌ها.

بازیگر فیلم سینمایی "یه‌حبه قند" ادامه داد: شاید باید بعضی‌ها را پیدا کرد و الان به آن‌ها تبریک گفت، زیرا خوب توانستند تقوایی را خانه‌نشین کنند.

پورصمیمی با طرح این پرسش که چرا باید در دو دهه‌ی اخیر جای تقوایی در سینما خالی باشد، گفت: این یک‌جور نخبه‌کشی است و به‌نظرم فراتر از نخبه‌کشی این خودکشی است چراکه ناصر تقوایی همیشه ناصر تقوایی است.

مرضیه وفامهر همسر ناصر تقوایی نیز در این مراسم افزود: این چند روز که قرار بود در این‌جا سخن‌رانی کنم به موضوعات مختلف فکر کردم اما دیدم بسیاری از این‌ها را باید نوشت بنابراین از آن‌ها می‌گذرم.

وی یادآور شد: من در ۲۱ سالگی با انتخاب ناصر تقوایی بیست‌ترین انتخابم را کردم، هرچند دیدن بعضی مسائل در زندگی هنری ناصر به‌من خیلی سخت گذشت.

همسر تقوایی تاکید کرد: هیچ‌کس نتوانست مدرن‌تر از تقوایی به سینما نگاه کند و زبان او را در سینما داشته باشد. نمی‌خواهم اسطوره‌سازی کنم اما او در حد بالاترین سینماگران جهان است.

وفامهر با بیان این‌که انسان به‌دلیل وجود جسمش ارزشی ندارد گفت: این اندیشه است که اهمیت دارد و کشتن اندیشه بالاترین جرم است که اتفاق می‌افتد.

وی گفت: حذف فیزیکی ساده است اما حذف اندیشه سخت است که متاسفانه این اتفاق برای ناصر تقوایی افتاد.

همسر تقوایی با تاکید بر این‌که حیف‌شد که تقوایی نتوانست بیش‌تر فیلم بسازد تا جامعه بیش‌تر رشد کند، گفت: تقوایی هر فیلمی که ساخت، در نه، بلکه دروازه‌ای به روی سینمای ایران باز کرد.

ناصر تقوایی نیز در ادامه‌ی این مراسم گفت: دوستان درباره‌ی من سخن‌های بسیاری گفتند اما باید این توضیح را بدهم که کسی مرا ممنوع‌الکار نکرده بلکه در فضای فرهنگی ما جایی نیست که بخواهی راحت کار کنی.

وی ادامه داد: آیا کیمیایی فیلم‌هایی که ساخته در حد و اندازه‌ی خودش بوده؟ جامعه تصوری از ما دارد که باید خوب حرکت کنیم و این تصوری است که ما به جامعه داده‌ایم.

تقوایی تاکید کرد: برخی هنرمندان همانند نقاش‌ها، خوش‌شانس هستند که می‌توانند به‌تنهایی کار کنند و اگر در ایران نتوانند کار کنند آثارشان در دنیا دیده می‌شود اما در سینما و ادبیات این‌طور نیست .

کارگردان فیلم "کاغذ بی‌خط" گفت: من آن‌طور که به‌نظر می‌رسد بی‌کار نیستم و در هر هفته سه‌روز سینما تدریس می‌کنم و تلاش می‌کنم اوضاع فیلم‌نامه‌نویسی ایران را سر و سامان بدهم.

تقوایی ادامه داد: این‌که فیلم‌نامه داستان نیست و با داستان تفاوت دارد از بحث‌هایی است که باید در سینمای ما جا بی‌افتد. همه‌ی فیلم‌نامه‌هایی که تهیه‌کنندگان ما خوانده‌اند خوب است اما چرا در پرده‌ی سینما آن‌طور که باید از آب در نمی‌آید؟ مشکل این‌جاست داستان باید فیلم‌نامه و بعد در پرده‌ی سینما اجرا شود.

وی با بیان این‌که هستند کسانی که به‌دلیل نوع تربیت و علاقه‌مندی‌شان به سینما، خودشان همه‌ی کارها را می‌کنند، تصریح کرد: کسانی مثل کیمیایی و مهرجویی چون هم فیلم‌نامه و هم کارگردانی را می‌شناسند می‌توانند به‌تنهایی آثار خوبی خلق کنند اما در سینمای ما مانند این دو کم هستند.

کارگردان "ای ایران" با تاکید بر این‌که بی‌کار نیست و تاکنون ۱۵ مستند، ۴ فیلم کوتاه داستانی، ۷ فیلم بلند و یک سریال ساخته گفت: در حوزه‌ی مستند معتقدم به‌دلیل پیش‌رفت تکنولوژی ما عقب هستیم چراکه ابزارهای تولیدشده که می‌توان زیر صدهامتر آب تصویربرداری کرد و مستندهای جذابی ساخت.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ادبیات اشاره کرد و توضیح داد: ادبیات امروز برای من به‌عنوان گریزگاه نبوده که هروقت نتوانستم فیلم بسازم به‌سراغش برم اما اکنون وضعیت ادبیات ما بسیار خراب‌تر از سینما است.

تقوایی تصریح کرد: در ادبیات نمی‌توان واژه را عوض کرد زیرا سطرها به‌هم مرتبط هستند بنابراین هنر مدرن دیگر هنر روایت نیست بلکه هنر ساختار است و در ساختار جذابیت در شیوه‌ی روایت اهمیت پیدا می‌کند.

کارگردان "ناخدا خورشید" گفت: این حرف‌هایی بود که مدت‌ها می‌خواستم بگویم اما از گفتن آن پرهیز داشتم بنابراین وزارت ارشاد باید در این زمینه نظارت بیش‌تری داشته باشد و با دقت به بررسی این موضوعات بپردازد، چرا که ما در رستاخیز فرهنگی به‌سر می‌بریم.

این کارگردان خاطرنشان کرد: سینما از خود زندگی واقعی‌تر است و آن جنبه‌ای از زندگی را که نمی‌شود نوشت در سینما قابل رویت است بنابراین تا زمانی‌که نگاه‌ها به سانسور تغییر نکند، فیلمی نمی‌سازم.

تقوایی در پایان گفت: هر اثر هنری مانند سنگی است که یک کودک پرتاب می‌کند. هرجا آن سنگ فرود آید برد آن اثر است. ظاهرا آثار من هنوز فرود نیامده‌اند!