تحریر نو - کامران شیردل اگر فیلم نساخته اما آدم ساخته است

پیام امیر نادری در جشنواره "نهال" در تقدیر از "کامران شیردل":

کامران شیردل اگر فیلم نساخته اما آدم ساخته است

رخشان بنی‌اعتماد، کیانوش عیاری و امیر نادری در اختتامیه‌ی جشنواره فیلم دانشجویی "نهال" درباره‌ی کامران شیردل سخن گفتند.

برگزاری مراسم پایانی جشنواره فیلم دانشجویی "نهال"، بهانه‌ای شد تا رخشان بنی‌اعتماد و کیانوش عیاری از کامران شیردل بگویند و امیر نادری هم برای این کارگردان سینمای ایران پیام صوتی بدهد.

تحریرنو: امیر نادری کارگردان ایرانی مقیم آمریکا در یک پیام صوتی با بیان این‌که "کامران شیردل" یکی از پایه‌گذاران سینمای ایران است، یادآور شد: هنگامی‌که او در ایران فیلم ساخت، سینمایی به این شکل در ایران وجود نداشت. کامران شیردل یک قربانی بزرگ هنر مدرن ایران است. کسی که هر روز، هر دقیقه به سینما فکر کرده بود اما شانس ساختن برایش کم به‌وجود آمد.

او در عین حال مطرح کرد: البته کامران شیردل اگر فیلم نساخته اما آدم ساخته است. من به شخصه از "موسیو کامران" بسیاری یاد گرفتم. آن‌چه که پای مرا به هنر مدرن چه سینما، موسیقی، مجسمه‌سازی و... باز کرد، او بود. از او بسیار آموختم و خودم را همیشه مدیون او می‌دانم. از او ممنونم و مطمئنم به غیر از من، بسیاری دیگر هم از کامران آموختن.

امیر نادری در ادامه‌ی پیام صوتی خود گفت: حق کامران در سینمای ما بیش‌تر از این‌ها بود اما متاسفانه شاید نتوانست به آن چیزی که‌می‌خواست برسد.

کارگردان "دونده" بخش دیگری از سخنانش را خطاب به کامران شیردل این‌گونه ادامه داد: به نظر می‌رسد این جور مراسم‌ها را برای کسی که کارهایش را انجام داده و در کارش راه بسیاری رفته‌است برگزار می‌کنند، در صورتی‌که تو برای من تازه در حال شروع کردن هستی، گرچه این حرف بی‌رحمانه‌ای است اما باور کن که تو تازه درحال شروع کردن هستی و راه بسیاری در پیش داری.

نادری گفت: زمانی که تو را در نیویورک دیدم بسیار پرانرژی و آماده بودی تا کار انجام بدهی، سوژه‌ای که داری بسیار ناب است. خواهش می‌کنم فیلمت را بساز و تمام این مدت را جبران کن.

سخنرانی رخشان بنی‌اعتماد

رخشان بنی‌اعتماد که در مراسم اختتامیه‌ی جشنواره فیلم دانش‌جویی "نهال" شام‌گاه ۱۰خردادماه در ایوان شمس حضور داشت، در سخنانی درباره‌ی کامران شیردل گفت: پاس‌داشت از یک هنرمند صرفا منحصر به گذر زمان، سن و سال، موی سپید نیست. آن‌چه مرا مفتخر می‌کند این است که در خدمت آقای شیردل باشم.

کارگردان "خون بازی" افزود: آقای شیردل بدعت‌هایی را در سینمای مستند گذاشت که به یاد ماندنی است و به حق باید برای او بزرگ‌داشت برگزار شود اما نه فقط منحصر به برگزاری یک مراسم بلکه آثار او باید دیده شود و تجربیات‌اش را به دیگران منتقل کند. آقای شیردل باید بتواند آن‌جور که دلش می‌خواهد فیلم بسازد و اگرخودشان هم فیلم نمی‌سازد باید شرایطی فراهم شود تا کسان دیگری برگرفته از تجربیات و زیر نظر ایشان فیلم بسازند.

او ادامه داد: امیدوارم معنای برگزاری بزرگ‌داشت که این روزها بسیار هم برپا می‌شود معنایی فراتر از روی صحنه آمدن داشته باشد. من بدون هیچ تواضعی خودم را شاگرد ناخلف او می‌دانم. تنها یک چیز می‌توانم بگویم و آن این است که "تهران، پایتخت ایران است". (نام یکی از فیلم‌های کامران شیردل)

رخشان بنی‌اعتماد در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به فیلم "تهران پایتخت ایران است" یادآور شد: در سال ۱۳۴۶ زمانی‌که ما دانشجو بودیم، طبیعتا کسی نمی‌توانست آن فیلم را ببیند و نه نشانی از آن بود، تنها هوش‌مندی انتخاب یک اسم جریان سینمای مستند اجتماعی را شکل داد و به ما یاد داد که چگونه ببینیم. اگر همه‌ی کارنامه‌ی درخشان کاری کامران شیردل را کنار بگذارم، باید بابت انتخاب این اسم که چگونه دیدن را به ما یاد داد، حتی اگر فیلم را هم ندیدیم در مقابل ایشان سر تعظیم فرود آوریم.

سخنرانی کیانوش عیاری

کیانوش عیاری دیگر هنرمندی بود که در این مراسم درباره‌ی کامران شیردل سخن گفت و یادآور شد: من در سال ۱۳۵۵ عضو سینمای آزاد اهواز بودم که فیلم‌های آماتوری می‌ساختیم. در کنار آن فیلم‌های سینماگران غیر آماتور را که عمدتا مشمول مستند می‌شد برای علاقه‌مندان به سینما نمایش می‌دادیم. برگزارکنندگان نمایش فیلم‌ها به‌طور متفق جذب فیلم‌های آقای شیردل بودند.

کارگردان "خانه پدری" ادامه داد: جلسه‌ی اول نمایش فیلم‌های سینمایی آزاد، ۵ فیلم آقای شیردل نمایش داده شد و بروشوری هم پخش کردیم. گرچه هیچ چیز از دیدن فیلم‌ها به خاطر نمی‌آورم اما یک یادگاری پراهمیتی را از پیش از انقلاب تا به امروز یدک کشیدم که شاید مهم‌ترین درس زندگی من در عرصه‌ی سینما بود.

او افزود: زمانی که فیلم‌ها را می‌دیدم بی‌آن‌که بتوانم تجسم نیرومندی از هم‌گونی فیلم و فیلم‌ساز داشته باشم، احساس فوق‌العاده‌ای از صداقت، شجاعت در این فیلم‌ها و هم‌چنین گرایش به سمت مضامینی که می‌تواند دغدغه‌ی یک فیلم‌ساز باشد، برایم فوق‌العاده بود.

عیاری اضافه کرد: فیلم‌ها نمایش داده شد و آن یادگاری که هم‌چنان با من هم‌راه ست، این است که آقای شیردل چه کسی است که این چنین نگاه می‌کند؟ چگونه آدمی باید باشد و چگونه نگاه کند، چقدر وابسته و تا چه اندازه قابل باور است؟ آیا این که یک فیلم صادقانه بسازد، تکنیک است؟

این کارگردان تصریح کرد: سال‌های بعد آقای شیردل را به بهانه‌های جشنواره‌های سینمای آزاد فیلم در تهران دیدم و متوجه شدم این هم‌گونی اتفاقی نیست و کاملا فیلمش شبیه به خودش است. البته این اتفاق حقیقتا بسیار رخ نمی‌دهد و ممکن است به ندرت چنین اتفاقی بیفتد که شخصیت واقعی فیلم‌ساز آن چیزی است که دغدغه‌اش است تا در فیلم‌هایش مشخص شود.

عیاری گفت: آقای شیردل این قسمت را به واسطه‌ی خودش و فیلم‌هایش به من تزریق کردند و نمی‌دانم آیا در عرصه‌ی فیلم‌سازی موفق شدم تا من هم تقلید نکنم بلکه با نیم نگاهی این چنین باشم و زمانی که فیلمی را می‌سازم، دقیقا شبیه به خودم باشد. آقای شیردل من از شما ممنون هستم.

و در آخر سخنان کامران شیردل

در ادامه‌ی مراسم کامران شیردل در سخنانی گفت: شرط ادب اجازه نمی‌دهد که بگوییم دروغ محض است اما واقعا فکر نمی‌کنم سخنانی که گفته شد، درست باشد، من از خانم بنی‌اعتماد و کیانوش عیاری عزیز که خاطرات بسیار خوبی از جوانی‌شان و هم‌چنین جوانی خودم دارند، ممنون هستم.

او بیان کرد: به هرحال شب عزیزی برای من و شماست. همه‌ی ما در جشنواره‌ها بودیم و می‌دانیم حال‌وهوای جشنواره‌ها چگونه است. سخن بسیار است اما می‌دانم جوانانی در این‌جا منتظر هستند تا نتایج جشنواره اعلام شود بنابراین دوست دارم با شما این شب را جشن بگیرم و از همه‌ی شما سپاس‌گزارم.

در ادامه‌ی مراسم اختتامیه‌ی یازدهمین جشنواره دانشجویی فیلم کوتاه نهال، شهاب‌الدین عادل درباره شیردل گفت: زمانی که من دانشجو بودم شیردل مشغول ساخت فیلم بود و فیلم‌های بزرگی می‌ساخت.

او بعد از سخنانش خلاصه‌ای از زندگی‌نامه کامران شیردل را خواند.

سپس کامران شیردل لوح تقدیری از رخشان بنی‌اعتماد دریافت کرد که متن آن را به حاضران نشان داد.