تحریر نو - نگاهی به فیلم محمد رسول‌اله (بخش اول)

به‌مناسبت پخش فیلم "محمد رسول‌اله" با کیفیت بالا از شبکه‌ی HD، نگاهی به این اثر تاریخی مذهبی می‌اندازیم.

فیلم "الرساله" با عنوان بین‌المللی (The Message) که با نام "محمد رسول‌اله" در ایران مشهور است، توسط مصطفی عقاد، تهیه‌کننده و کارگردان سوری‌الاصل و با هم‌کاری کشورهای لیبی، مراکش، انگلستان و آمریکا ساخته شده‌است.

مدت‌زمان این فیلم ۱۷۷دقیقه است و با بودجه‌ی ۱۰میلیون دلاری در سال ۱۹۷۷ آماده‌ی پخش شد.

این فیلم، زندگی پیامبر اسلام را از چهل سالگی تا وفات و در واقع داستان دوران صدر اسلام را به‌تصویر می‌کشد. با این‌که موضوع اصلی فیلم زندگی حضرت محمد (ص) است سازندگان فیلم با ادعای "احترام به باورهای مسلمانان"، چهره‌ی آن حضرت و هم‌چنین امام علی (ع) و خلفای راشدین را در فیلم نشان نداده‌اند. در مورد پیامبر بازیگران به‌جای او با دوربین صحبت می‌کنند و در مورد حضرت علی (ع) در تنها سکانسی که او حضور دارد تنها شمشیر ذوالفقار وی نشان داده می‌شود. در واقع شخصیت اصلی این فیلم حمزه بن عبدالمطلب، عموی پیامبر است.

مصطفی عقاد (Moustapha Akkad) در اول جولای سال ۱۹۳۰ (۱۰ تیرماه ۱۳۰۹) در حلب سوریه چشم به‌جهان گشود. در ۱۸ سالگی به آمریکا رفت و در لس‌آنجلس وارد دانشگاه کالیفرنیا شد. بعد از اتمام تحصیلات در دانشکده‌ی سینمایی یوسی‌اِل‌اِی (U.C.L.A)، در آمریکا ماند.

وی بیش از ۲۰ فیلم سینمایی ساخته‌است که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به "الرساله (محمد رسول‌اله)" و "عمر مختار" اشاره کرد که در کشور ما نیز از شهرت زیادی برخوردارند. هم‌چنین فیلم‌های مستند بسیاری مانند "جمال عبدالناصر" را نیز در کارنامه‌ی خود دارد.

عقاد درباره‌ی مشکلات ساخت فیلم "محمد رسول‌اله" گفته‌است: مذاکرات با مسئولین مذهبی پنج‌سال طول کشید. ما تاییدیه‌ی دانشگاه الازهر قاهره را داشتیم. آن‌ها سناریو را صفحه‌به‌صفحه مهر کردند. بعد آن‌را به مجلس الشیعه در لبنان بردیم، آن‌ها هم آن‌را مهر کردند و به ما گفتند که باید از رابط فی‌العالم الاسلامیه در عربستان‌سعودی اجازه بگیرید. آن‌ها با دلایل بی‌منطق مانع شدند و آ‌ن‌را تایید نکردند، من‌هم بدون تصویب آن‌ها، کار را شروع کردم ولی این مراحل دو سال طول کشید و بعد از این‌که تهیه‌کننده‌ها را یافتم، کار سه سال دیگر طول کشید.

کارگردان این اثر برای ساخت آن با مشکل تامین هزینه‌های ساخت مواجه بود و نبود شریک تجاری در ساخت این فیلم، در همان ابتدا فیلم را تا آستانه‌ی تعطیلی کشاند تا این‌که در نهایت توسط معمر قذافی مورد حمایت مالی قرار گرفت و بنابراین فیلم‌برداری این فیلم در کشورهای لیبی و مراکش که لوکیشن‌های مشابه مکه و مدینه‌ی آن‌زمان داشتند، آغاز شد.

مصطفی عقاد روز ۱۱ نوامبر سال ۲۰۰۵ (۲۰ آبان‌ماه ۱۳۸۴) در اردن به‌هم‌راه دخترش در یک مراسم عروسی با انفجار بمبی که توسط القاعده در هتلی کار گذاشته شده‌بود، در سن ۷۵سالگی کشته‌شد.

اکنون پس از ۳۷سال از ساخت و اکران "محمد رسول‌اله"، بسیاری از بازیگران و عوامل این فیلم سینمایی عظیم تاریخی مذهبی در قید حیات نیستند، اما اثر جاودان‌شان تا ابد مورد توجه بینندگان آن به‌خصوص در ایران قرار خواهدگرفت.