پژوهشگران دانشگاه اصفهان و دانشگاه یزد در حال توسعهی یک واسط مغز و کامپیوتر کاربردی هستند.
به گزارش تحریرنو، در جامعهی ما افرادی هستند که بهعلت مشکلات مادرزادی، فلج مغزی، سکتهی مغزی، بیماریهای مرتبط با سیستم عصبی نظیر بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و اسکلروز چندگانه (MS) و آسیبدیدگیهای شدید مغزی و نخاعی توانایی حرکت اندامهای خود و حتی صحبت کردن را بهطور کامل از دست دادهاند و از این موهبتهای الهی بیبهره هستند.
واسط مغز و کامپیوتر سیستمی است که با ایجاد ارتباط مستقیم بین مغز و کامپیوتر بدون دخالت اندامها، میتواند تا حدی کیفیت زندگی این افراد را ارتقا دهد.
دکتر امین مهنام، مجری پروژهی "طراحی و توسعهی دستگاه واسط مغز و کامپیوتر کاربردی مبتنی بر سیگنال الکتریکی مغز بهصورت قابل پوشیدن برای استفادهی روزمره" بیان کرد: در دهههای گذشته تحقیقات بسیاری در سطح دنیا برای توسعهی واسطهای مغز و کامپیوتر انجام شده است و با پیشرفتهای حاصل، این سیستمها در حال رسیدن بهمرحلهی کاربردی هستند.
وی افزود: در ایران نیز مطالعات قابل توجهی در این حوزه انجام شده است، اما این تحقیقات بیشتر بهصورت تحقیقاتی و آزمایشگاهی بوده است.
مهنام ادامه داد: هدف ما در این طرح دستیابی بهیک سیستم کاربردی برای استفاده در زندگی روزمره افراد با ناتوانی حرکتی است تا با استفاده از آن بتوانند منظور خود را از طریق کامپیوتر بیان کنند و از انزوا خلاصی یابند.
بهگفتهی وی، در واقع این سیستم با پردازش سیگنالهای مغزی انتخاب فرد را از بین چند گزینه تشخیص میدهد و به این ترتیب امکان تایپکردن مطالب با استفاده از یک صفحهکلید نرمافزاری بهینه برای فرد فراهم میشود.
عضو هیئتعلمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: نوع خاصی از واسط مغز و کامپیوتر که در این طرح توسعه داده شده است، از چند منبع نوری بهره میگیرد که در اطراف مانیتور کامپیوتر قرار دارند. به این صورت که وقتی کاربر بهیکی از منابع نوری نگاه کند سیگنال مشخصی در مغزش ایجاد شده که با ثبت و پردازش سیگنال مغزی انتخاب فرد از بین منابع نوری مشخص میشود.
وی با بیان اینکه این تحقیقات در ۴ فاز انجام شده است گفت: در فاز نخست این طرح یک سیستم ثبت بیسیم و کممصرف سیگنال مغز توسعه داده شد که امکان استفادهی راحت از سیستم نهایی را ممکن سازد. در مرحلهی بعد روشهای مناسب برای پردازش سیگنال و تشخیص انتخاب فرد توسعه داده شدند و در فاز سوم نیز طراحی محیط نرمافزاری کارآمدی برای بیان منظور بهزبان فارسی به انجام رسید.
مهنام ادامه داد: در فاز آخر باقیمانده از این طرح قرار است این سیستم برای افراد با ناتوانی حرکتی تست شود تا مشکلات احتمالی در استفادهی آنها از این سیستم برطرف شود.
وی خاطر نشان کرد: ارزیابی عملکرد این سیستم نشاندهندهی کارآیی مناسب آن برای بیان منظور است.
دستگاههای مشابه محدودی در سطح دنیا بهصورت تجاری عرضه شده است اما این سیستمها بسیار گرانقیمت هستند و امکان تهیهی این دستگاهها برای همهی افراد بسیار مشکل است، ضمن اینکه فقط امکان تایپ انگلیسی را دارد که برای بسیاری از کاربران ایرانی مناسب نیست.
بهگفتهی این مجری طرح در حالیکه قیمت تمامشدهی سیستم توسعه داده شده بسیار کمتر از نمونههای خارجی آن است. سیستم توسعه داده شده بومیسازی شده و متناسب با نیازهای جامعهی ما طراحی شده است و امکان تایپ فارسی را فراهم میکند.
وی با اشاره به اینکه قیمت نمونهی خارجی این دستگاه در حدود دهها هزار دلار است، خاطرنشان کرد: این پروژه تا پایان سال جاری به اتمام میرسد و وارد مرحلهی تجاریسازی میشویم، بنابراین قیمت تمامشده بهطور قطع بهمیزان قابل توجهی کمتر از نمونهی خارجی خواهد بود و با شروع خط تولید علاوه بر جلوگیری از خروج ارز اشتغالزایی نیز میشود.