تحریرنو: مجموعهی انيميشن "كوشا" به نويسندگی و كارگردانی فرانک زحلی از شبكهی پويا پخش میشود. داستانهايی كه كوشا، پدربزرگش و دو پرنده با نامهای سبزه و قرمزه که خردسالان را با تازههای علمی آشنا میكنند. سری دوم اين مجموعه به حيوانات بومی ايران اختصاص دارد.
كمی دربارهی روند اوليهی ساخت مجموعهی كوشا توضيح دهيد. ماجراهای كوشا مجموعهای ۵۲ قسمتی است كه به سفارش مركز صبا ساخته شده و اكنون در حال ساخت سری چهارم آن هستيم. توليد اين مجموعه از پاييز ۹۲ آغاز شدهاست. سری اول با تكنيک انيميشن دوبعدی توليد شد، ولی تكنيک ما در ساخت سریهای بعدی سهبعدی است.
شخصيتهای اصلی اين انيميشن يک پسربچهی دوستداشتنی بهنام كوشاست كه با پدربزرگ و دو پرنده كه در حقيقت دو طوطی سبز و قرمز هستند، ماجراهای داستان را شكل میدهند. پدربزرگ كوشا در اين داستان محور اصلی و هدايتكنندهی داستان است و كوشا نيز در نقش يک محقق ظاهر میشود.
در سری قبل ارائهی اطلاعات دربارهی موضوعات داستان را يک چمدان بهعهده داشت، ولی در اين سری جديد از يک رايانه بهنام "باش تا باشم" استفاده كردهايم و با اين شخصيت جديد اطلاعات كامل را به كوشا و دو طوطی او میدهيم. اين موجود با كوشا و دوستانش همراه میشود و كودكان را به دنيای حيوانات موجود در طبيعت ايران میبرد.
يعنی حيوانات بومی ايران سوژه اين سری از برنامه كوشاست؟در اين سری ويژگیهای حيوانات ايرانی را به مخاطب معرفی میكنيم. برخی از حيوانات مختص ايران هستند و در جاهای ديگر وجود ندارد، مثل سمندر لرستان، شير ايرانی يا يوز ايرانی يا حتی در يكی دو قسمت سراغ برخی حيوانات كه منقرض شدهاند مثل گورخر ايرانی هم رفتيم كه يكی دو نمونه از اين حيوانات در برخی نقاط دنيا نگهداری میشوند.
با تحقيق دربارهی حيوانات بومی ايران و دانش كودكان دنيا دربارهی حيوانات به اين نتيجه رسيديم كه اطلاعات كودكان خارجی دربارهی حيوانات بومی ايران از كودكان خود ما بيشتر است زيرا برنامههايی را كه دربارهی اين حيوانات ساختهشده، زياد ديدهاند.
در اين كشورها برنامههای زيادی برای حفظ حيات اين حيوانات توليد و پخش میشود. بهعنوان نمونه كشور فرانسه تلاش زيادی برای حفظ سمندر لرستان انجام میدهد، بنابراين ما نيز عزم خودمان را جزم كرديم تا حيوانات ايرانی را در قالب مجموعه انيميشنی به كودكان بشناسانيم تا هم رابطهی عاطفی و حس بچهها را نسبت به اين حيوانات و موجوداتی كه در جهان هستی وجود دارند بيشتر كرده و هم اين موجودات و راههای حفظ آنها را به مخاطبان معرفی كنيم.
ما در سری دوم مجموعهی كوشا به اين نكته اشاره میكنيم كه برخی اوقات محبت و وظايف خودمان را نسبت به حيوانات فراموش میكنيم و حتی برخی حيوانات را آزار میدهند و برخی اوقات حيوانآزاری را به بچهها هم منتقل میكنند يا گاهی ترسهای بیجا از حيوانات كه به بچهها منتقل میشود در حفظ و نگهداری حيوانات تاثير منفی میگذارد. ما در مجموعه كوشا حس ارتباط بچهها با طبيعت را زنده میكنيم.
برای ايجاد اين ارتباط از چه روشهايی استفاده میكنيد؟در هر قسمت يک حيوان بهعنوان شخصيت جديد به داستان وارد میشود و كوشا و طوطیها و پدربزرگ با آن ارتباط برقرار میكنند كه در اين ارتباطات حيوان و خصوصيات آن معرفی میشود. ما سعی كرديم دربارهی حيوانات منقرضشده هم اطلاعاتی به مخاطبان بدهيم. هر حيوانی كه در طبيعت وجود دارد يک چرخهی زندگی دارد و در جهان هستی جایگاهی دارد.
ما میخواهيم جایگاه آنها در جهان هستی را به بچهها گوشزد كنيم و بگوييم كه وجود هر حيوانی در طبيعت بیدليل نيست. بهعنوان نمونه ما در يک برنامه به سوسکها كه در فاضلابها زندگی میكنند، میپردازيم كه باعث تصفيهی فاضلاب میشوند و اگر نباشند خيلی از فعل و انفعالات لازم در فاضلابها انجام نمیشود. پس كار بسيار اشتباه بزرگترها ترس بیدليل از سوسکهاست كه با اين ترس باعث میشويم كودكان خيلی چيزها را متوجه نشوند و علت اصلی بهوجود آمدن حيوانات را ندانند.
چرا برای همراهی كوشا، طوطی انتخاب كرديد؟طوطیها به زندگی انسانها وارد شده و حضوری هميشگی داشته و دارند. اين پرندگان حيوانات محبوب خانگی بهشمار میروند كه هم بامزه بوده و در بسياری از موارد سخنگو هم هستند، پس مخاطب با آنها ارتباط بيشتری برقرار میكند.
اين چهار شخصيت در همهی قسمتها هستند؟كوشا و دو پرندهاش و پدربزرگ كوشا تقريبا در تمام قسمتهای مجموعه حضور دارند ولی در يكی دو قسمت بهخاطر حضور برخی شخصيتها، پدربزرگ نيست.
يكی از مهمترين عوامل موفقيت يک مجموعهی انيميشنی، داستانهای آن است. داستانی كه مخاطب كودک را بهسمت خود جذب میكند. داستانهای كوشا بر چه اساسی نوشته شدهاست؟كار ما براساس يک تحقيق دانشگاهی دربارهی حيوانات كه از سوی خانم زهرا حيدری انجام شدهبود، توليد شد. مبنای اصلی اين تحقيق معرفی حيوانات بود. موسسهی فرهنگی هنری "حور" كه تهيهكنندگی مجموعهی كوشا را برعهده دارد اين تحقيق را خريد و بعد فيلمنامهنويسان موسسه براساس اين تحقيق فيلمنامهها را تهيه كردند.
اين مجموعه در ۵۲ قسمت توليد شدهاست، يعنی در اين مجموعه ۵۲ حيوان را معرفی میكنيد. اين حيوانات بر چه اساسی انتخاب شدهاند؟بحث اصلی برای انتخاب اين حيوانات اين بود كه آنها متعلق به جغرافيای ايران باشند. گزينهی ديگر برای انتخاب حيوانات اين بود كه حيوانات ايرانی منقرضشده را هم انتخاب كنيم تا مردم آنها را بيشتر بشناسند كه البته اين حيوانات خيلی زياد نيستند و فقط چند قسمت به آنها اختصاص يافت.
بار طنز داستان بر دوش طوطیهای كوشا يعنی سبزه و قرمزه است. چه اصراری برای واردكردن طنز به داستان داشتيد و آيا يک مجموعهی علمی آموزشی نياز بهطنز دارد؟مخاطب اصلی ما كودكان هستند و روش آموزش آنها بازی و تفريح است. برای اينكه كودكان مخاطب برنامهی ما بشوند و كوشا را ببينند مجبور به استفاده از طنز و شوخی شديم. اين برنامه برای اوقات فراغت بچههاست. انيميشن كوشا برای درس و مدرسه نيست كه ساختار جدی داشته باشد. ما بايد در برنامه چيزی میگنجانديم تا بچهها را جلب كند، پس طنز را به مجموعهی كوشا تزريق كرديم تا كودكان حس مفرحبودن را پيدا كنند و برنامه را ببينند و ما در كنار شوخیها به كودكان آموزش هم بدهيم. كودكان مانند بزرگسالان نيستند كه وقت بگذارند و حوصله داشته باشند تا يک برنامهی جدی آموزشی را تماشا كنند.
فكر میكنيد اين روش آموزشی موثر است؟طبق نظرسنجیهای صداوسيما، ساختار اين برنامه موثر بوده و كودكان با آن ارتباط برقرار كردهاند. اين يک روش خوب و تثبيتشده برای آموزش به كودكان است. انيميشن در زمانی كوتاه، ابزاری قوی برای جذب كودكان دارد كه اساس آموزش آنها سرگرمی، بازی و تخيل است و همچنين بزرگسالان با زندهكردن كودک درونشان میتوانند اين برنامه را تماشا كنند. ما نيز میتوانيم به يادشان بياوريم كه هميشه چيزهايی برای آموختن و دانستن هست. اين انيميشنها فرصتی را فراهم میكند تا كودک و بزرگسال در كنار هم يک برنامه را تماشا كنند و از آن لذت ببرند.