کارگردان فیلم "خواب تلخ" در نشست خبری فیلمش که در آستانهی اکران قرار دارد، بیان کرد خوشحال است که "عمو عزرائیل" شخصیت این فیلم بهمن اجازه داد تا زنده بمانم و چنین روزی را ببینم.
به گزارش تحریرنو، صبح امروز، شنبه ۳۰ آبانماه نشست خبری فیلم سینمایی "خواب تلخ" به کارگردانی محسن امیریوسفی با حضور این کارگردان و امیر پوریا منتقد سینما در پردیس سینمایی ملت برگزار شد.
محسن امیریوسفی در ابتدای سخنان خود بیان کرد: چندسالی از آخرین نشست مطبوعاتی من گذشته است و خوشحالم که "عمو عزرائیل" شخصیت این فیلم بهمن اجازه داد تا زنده بمانم و چنین روزی را ببینم. همچنین از اهالی مطبوعاتی تشکر میکنم که برای ۱۲ سال اجازه ندادند شمع "خواب تلخ" خاموش شود و این کمک مطبوعات بسیار تاثیرگذار بوده است.
امیر پوریا با اشاره به اینکه این فیلم سینمایی بعد از ۱۲ سال اجازهی اکران در سینماهای کشور را پیدا کرده است، از محسن امیریوسفی خواست تا بهعنوان کارگردان ۳۲ سالهای که ۱۲ سال پیش این فیلم را ساخته است، صحبت کند.
امیریوسفی با اشاره به اینکه اگر بخواهم بهعنوان محسن ۳۲ ساله صحبت کنم باید بگویم که نخستین فعالیت من در حوزهی سینما ساخت مستندی با همین موضوع در سال ۱۳۷۸ بود، توضیح داد: سوژهی مستندی که در سال ۷۸ دنبال میکردم بسیار جواب داد و این مساله سبب شد تا من فیلم سینمایی "خواب تلخ" را بسازم. آن زمان کمتر به کاراکتر مردهشور در سینماهای کشور توجه میشد. این فیلم سینمایی در سال ۸۲ آماده و برای حضور در جشنوارهی فیلم فجر ارسال شد اما دوستان در جشنواره آنرا رد کردند و ما تصمیم گرفتیم تا کار را در جشنوارههای بینالمللی نمایش دهیم. نخستین نمایش بینالمللی "خواب تلخ" در جشنوارهی فیلم کن بود که با استقبال مخاطبان همراه بود.
این کارگردان سینما بیان کرد: مخاطبان جشنوارهی فیلم کن با دیدن فیلم در سالنها میخندیدند و این مساله برای ما جالب بود چراکه کاملا برخلاف قاعدهی سینمای ایران که هیچگاه به فیلمها نمیخندند، بود. در واقع خندهی تماشاگران برای من تبدیل به یک فانتزی شد و بعد از آن نقدها و جوایز قابل توجهی این فیلم از این جشنواره دریافت کرد.
امیریوسفی گفت: سال ۸۳ علیرضا رضاداد از ما دعوت کرد تا این فیلم را در بخش خارج از مسابقهی جشنوارهی فیلم فجر نمایش دهیم و این دعوت یکی از نکات مثبت مدیریت رضاداد در ۱۲ سال پیش بوده است. خوشبختانه امسال بعد از گذشت ۱۲ سال منتظر نمایش عمومی این فیلم سینمایی در سینماهای کشور هستم.
کارگردان "آشغالهای دوست داشتنی" با اشاره به اینکه در سال ۷۶ نسلی از سینماگران که با فیلم کوتاه کار خود را آغاز کرده بودند وارد سینما شدند، توضیح داد: در همان سالها افرادی مانند وحید موسائیان، مجید برزگر، شهرام مکری، علیرضا امینی و من آثار قابل توجهی را در سینمای کوتاه تولید کردیم. ما یک نسل بودیم که امروز دور از هم قرار داریم.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه در آن دوران دست کارگردان در تولید فیلم کوتاه باز بود، ۷۰۰ فیلم کوتاه خوب ساخته شد هرچند در آن زمان بحث ممیزی برای تولید فیلمهای کوتاه وجود نداشت و همهچیز بر اساس اعتماد دوطرفهی مدیریت سینما و فیلمسازان ساخته میشد و همین مساله برای سینمای کوتاه بسیار جواب داده بود، چیزیکه امروز کمتر دیده میشود.
وی تاکید کرد: "خواب تلخ" بهعنوان کار سینمایی من بهشمار میرود که برای دریافت پروانهی ساخت آن زحمات بسیاری کشیدم. اگر این فیلم سینمایی همان ۱۲ سال پیش اکران میشد، یا مورد توجه قرار میگرفت یا قرار نمیگرفت. اما خوشحالم که این فیلم بعد از ۱۲ سال اجازهی اکران پیدا کرده و این نشان میدهد که "خواب تلخ" همچنان زنده است.
این کارگردان سینما در پاسخ به این پرسش که کار با نابازیگر با وجود داشتن فیلمنامه چهقدر مشکل بود؟ بیان کرد: من چندان از واژه نابازیگر خوشم نمیآید اما مجبور هستم که از این واژه استفاده کنم. اینرا باید بگویم که در سینمای ایران با حضور نابازیگران، فیلمهای درخشانی ساخته شده است. این یک گنج برای سینما است که بعضی از افراد میتوانند بهعنوان یک نابازیگر بازی بسیار عالی داشته باشند و این مساله توسط فیلمهای عباس کیارستمی بهدنیا معرفی شد.
وی ادامه داد: من برای "خواب تلخ"، فیلمنامه داشتم و در کنار آن از نابازیگر استفاده کردم. اساسا معتقد نیستم که برای نابازیگر نباید از فیلمنامه استفاده کرد و نابازیگر هرچه که بخواهد، جلوی دوربین بگوید. مساله جالب اینجاست که هیچکس متوجه نشد که نابازیگر من در "خواب تلخ"، فیلمنامه دارد و دیالوگهای خود را از طریق فیلمنامه میگوید. البته اینرا باید بگویم که فیلمنامه این فیلم سینمایی، بدون مشاوره بازیگر شکل نگرفت و دیالوگهای نوشته شده بر اساس جهان، کار و زندگی نابازیگرها نوشته شده بود. باید اعتراف کنم که آشنایی با یک نابازیگر برای نگارش یک فیلمنامه بسیار خوب است و همیشه این مساله را دنبال میکنم.
این کارگردان دربارهی تیتراژ متفاوت "خواب تلخ" توضیح داد: برای من تیتراژ همیشه قسمت عصبیکنندهی فیلم بوده است زیرا مخاطب هیچگاه علاقهای به بخش تیتراژ ندارد بههمین دلیل همیشه میخواستم تیتراژی بسازم که برای همه جذاب باشد و خوشبختانه همهی فیلمهای من تا امروز تیتراژ جذاب و متناسب با موضوع فیلم داشتهاند. البته در این میان نباید فراموش کرد که از تیتراژهای گل درشتی که به فیلم ضربه میزند نباید استفاده کرد.
این کارگردان با اشاره به اینکه یک کارگردان مستقل همیشه دوندهی مسابقهی دو استقامت است نه سرعت، گفت: حوزهی سینمای دولتی بودجهی مشخصی دارد و سینمای ایران همیشه با مشکل محدودیت اکران بهخصوص در حوزهی سینمای مستقل مواجه بوده و این سینما همیشه دچار اجحاف شده است. بهعنوان مثال من ۱۲ سال صبر کردم تا "خواب تلخ" اکران شود اما در چنین شرایطی و طی گذشت این سالها هیچگاه بهدنبال مظلوم نمایی نبودم و فکر میکنم که ایستادگی برای سینمای مستقل لازم است. نباید فراموش کرد که سینمای مستقل شامل یک نفر نیست و همه باید در کنار هم برای سینمای مستقل ایستادگی کنند. هیچکس در سینمای مستقل از دیگری جدا نیست و همه در کنار هم هستند.
وی ادامه داد: متاسفانه سینمای تجاری و دولتی در ایران بر علیه سینمای مستقل با یکدیگر به توافق رسیدهاند و همیشه چوب لای چرخ سینمای مستقل گذاشتند که در نهایت این چوب لای چرخ سینمای ایران رفته است.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به برخی از سیاستها در سینما بیان کرد: معتقدم که خیلی احمقانه است که نوعی از سینمای تجربی از سینمای کشور حذف شود. ما باید به این نتیجه برسیم که هرچند با یکدیگر اختلاف نظر داریم اما همه در کنار یکدیگر در یک مسیر حرکت میکنیم و اگر صدمهای ببینیم همه دچار مشکل میشویم.
امیریوسفی با اشاره به اینکه سهم او از سینما در هر دولت یک فیلم بوده است، تاکید کرد: همیشه سعی کردهام که وقتی فیلم میسازم فشارها، خطوط و ممیزیها را طی کنم و همیشه پای قانون باشم. به همین دلیل فیلمهای من برای ساخت، روند قانونی را همیشه طی کرده است.
وی ادامه داد: از همان زمان برای "خواب تلخ" و فیلمهایی از این دست از اصطلاح فیلم خاص و مخاطب خاص استفاده میکردند که من معتقد بودم چنین اصطلاحی در آینده تبدیل بهیک چماق برای سینمای ایران میشود. هر فیلم خاصی که بخواهد برای اکران سینما بگیرد بهدلیل خاص بودن همیشه محروم میشود و سالنهای کمتری به او اختصاص داده میشود. اما خوشبختانه با ایجاد گروه هنر و تجربه، شرایطی فراهم شده تا همین فیلمهای خاص، فرصت نمایش عمومی داشته باشند.
وی بیان کرد: در دو دولت قبلی نام سینمای مستقل به حراج رفته و اینروزها همه تبدیل به فیلمساز مستقل شدهاند. گاهی تهیهکنندهی بخش خصوصی می گوید که من یک تهیه کننده مستقل هستم چرا که پول تولید فیلم را خودم پرداخت می کنم و من همیشه دوست دارم به او بگویم که سینمای مستقل یعنی یک نگاه مستقل از سینمای تجاری، نه اینکه پول مستقل. متاسفانه کلمه مستقل با کلمه خصوصی در سینمای ایران اشتباه گرفته می شود و باید به این مساله توجه کرد. مهم هزینه تولید فیلم نیست، مهم این است که فیلم مستقل وقتی دیده می شود، داد بزند که یک فیلم از سینمای مستقل است.
امیریوسفی در پاسخ به اینکه آیا نسخهی کامل این اثر سینمایی اکران می شود یا خیر؟ بیان کرد: "خواب تلخ" نسخهی کامل است و خوشحالم که هیچگاه برای ساخت آن دچار خودسانسوری نشدهام. من ترجیح میدهم که یا فیلم نسازم و یا مجبور به خودسانسوری نشوم.
این کارگردان با اشاره به فیلم "پیرمرد خلیج فارس"، تاکید کرد: از یکسال گذشته درگیر ایجاد شرایط برای ساخت این فیلم سینمایی هستم که متاسفانه توان مالی سینمای ایران برای تولید این اثر سینمایی بسیار پایین است. امیدوارم شرایطی فراهم شود که بودجهی لازم برای ساخت این اثر فراهم شود. البته من ۸ فیلمنامهی آماده برای ساخت دارم که اگر شرایط فراهم شود، بتوانم امسال یک فیلم را جلوی دوربین ببرم.
وی با اشاره به فیلم سینمایی "آشغالهای دوست داشتنی" تاکید کرد: این فیلم سینمایی طی دو سال گذشته آمادهی اکران است و حرفهای زیادی دربارهی این فیلم از سوی بسیاری از افراد زده شده است اما من ترجیح میدهم که همچنان در اینباره صحبت نکنم. اما این را میتوانم بگویم یکسالونیم برای دریافت پروانهی ساخت این فیلم زمان گذاشتم، ۱۶ بار آنرا بازنویسی کامل کردم، برای این فیلم بهپای سکتهی مغزی رسیدم و بازهم برای این فیلم سکوت میکنم.
البته این نوید را باید بدهم که همین هفتهی گذشته برای سومینبار "آشغالهای دوست داشتنی" را برای حضور در سیوچهارمین جشنوارهی فیلم فجر ثبتنام کردم که امیدوارم آنرا قبول کنند. در جشنوارهی امسال فیلمهای درخشانی وجود دارد که آنها میتوانند به سرنوشت فیلمهای من دچار شوند و شناسایی فیلمهای درخشان در جشنوارهی امسال برعهدهی مطبوعات است.
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به اینکه بسیاری از افراد معتقد بودند که "خواب تلخ" یا نباید ساخته شود و یا هیچگاه اکران عمومی نمیشود، بیان کرد: من همیشه سر حرف خودم بودم و این لاف آبادانی بهمن خیلی کمک کرد.
این کارگردان سینما تاکید کرد: علاقه به دیدهشدن و علاقه به تماشاگر همیشه در فیلمهای من وجود داشته و این مساله در "خواب تلخ" هم وجود دارد.
وی با اشاره به استفاده از کلمهی توقیف در سینمای ایران بیان کرد: نام توقیف یک اتفاق ناخوشایند برای یک فیلم میتواند باشد اما این مساله در سینمای ایران تبدیل به یک ژست شده است. اما از نظر من این مساله اصلا ژست نیست و معتقدم که خانهی سینما باید هرچه سریعتر شورای صیانت از پروانهی ساخت را ایجاد کند تا بتوان از فیلمهای سینمایی دفاع کرد. بعضی از فیلمها وقتی دو روز اکران نمیشوند ادعا میکنند که فیلم آنها توقیف شده است. نباید فراموش کرد که فرق زیادی بین فیلم توقیف شده و فیلمهایی که خالهزنکی است، وجود دارد. من حتی بعد از گذشت ۱۲ سال از کلمهی توقیف در پوستر فیلم "خواب تلخ" استفاده نکردهام.
محسن امیریوسفی در پایان گفت: مهمترین حسن فیلم "خواب تلخ" این است که بهدلیل نبود چهرهی سینمایی انگار همین دیروز ساخته شده است و مرور زمان هیچ تاثیری در این فیلم نداشته است. امیدوارم بعد از گذشت ۱۲ سال اکرانی در شان این فیلم سینمایی داشته باشیم.
در پایان این نشست از آنونس فیلم "خواب تلخ" رونمایی شد.