علیرضا نادری با اشاره به نامگذاری سال ۹۳ بهنام سال فرهنگ و اقتصاد گفت: متاسفانه در چند ماه گذشته هیچ کوششی در زمینهی بهبود فرهنگ صورت نگرفتهاست و فقط سخنان مقام معظم رهبری به گرافیک و شعار تبدیل شدهاست اما هیچ عمل خلاقانهای را شاهد نیستیم.
تحریرنو: سخنگوی خانهی تئاتر خطاب به تشکیلات فرهنگی ادامه داد: ما از دستگاههای فرهنگی میخواهیم دربارهی تصمیمگیریهایشان پاسخگو باشند تا ما بتوانیم این تصمیمات را ارزیابی کنیم اما متاسفانه بهرغم نامگذاری امسال بهعنوان سال فرهنگ و اقتصاد، شرایط فرهنگی همچنان مایوسکننده است.
علیرضا نادری با همراهی ایرج راد بهعنوان سخنگو و مدیرعامل خانهی تئاتر در نشستی که روز ۳۰ تیرماه در محل خانهی تئاتر برگزارشد به تشریح فعالیتهای هیئتمدیرهی جدید این تشکل صنفی پرداختند.
در این نشست، علیرضا نادری سخنگوی خانهی تئاتر گفت: پیشنهاد ما این است که دستگاههای فرهنگی وضعیت خود را شناسایی کنند و تشخیص بدهند در چه موقعیتی قرار دارند. اولین تشخیص ما بهعنوان هنرمندان و صنف تئاتریها دربارهی تئاتر ایران است که این هنر دچار چندپارهگی، بیهدفی و عدم استفاده از کارشناسان در طول سیواندی سال گذشته است.
این هنرمند از تعریف چند کار گروه جدید در خانهی تئاتر خبر داد و بر لزوم بهروزشدن اعضای این تشکل صنفی تاکید کرد.
نادری توضیح داد: در حال حاضر طرح گستردهای با عنوان گسترش فضاهای نمایشی تعریفشده که طراحاش علیاصغر دشتی است و با همراهی بهزاد فراهانی این طرح را پیگیری میکنند. اولین گام این طرح، شناسایی فضاهای نمایشی است و در مرحلهی بعدی ساخت سالنهای پرتابل را برای سال آینده پیگیری میکنیم.
او از انجام مکاتباتی با اسحاق جهانگیری معاون اول ریاست جمهوری برای تشریح اهداف این طرح خبر داد و اظهار امیدواری کرد: این جلسه بهزودی برگزار شود.
در ادامه این نشست، ایرج راد مدیرعامل و نایبرئیس هیئتمدیرهی خانهی تئاتر در پاسخ به این پرسش که وزارت ارشاد تاکنون چهقدر تلاشکرده برای اجرای برنامههایش از کمکهای صنف خانهی تئاتر کمک بگیرد و بخشی از وظایف خود را به این صنف واگذار کند، توضیح داد: در جلسات عمومی که با حضور آقای وزیر و حتی آقای رئیسجمهور برگزار شده، بارها عنوانشده که قرار است بخشی از امور به تشکلهای صنفی واگذار شود اما تا به امروز هیچ گونه حرکت و کار اجرایی صورت نگرفته است. البته برخی از سوی بخشهای پایینتر مدیریتی پیشنهاداتی به خانهی تئاتر ارائهشده که در حیطهی وظایف اجرایی ما نیست.
راد تصریح کرد: ما بهعنوان صنف میتوانیم نظرات خود را مطرح کنیم اما وظیفهی ما این نیست در برخی از امور وارد شویم و مثلا نمایندگانی به شورای نظارت و ارزشیابی یا شورای انتخاب آثار بفرستیم. وظیفهی ما حمایت از صنف تئاتر است و در این راستا میتوانیم در اموری مانند آموزش، پیشنهادات متعددی ارائه کنیم.
در همین زمینه علیرضا نادری هم توضیح داد: وظایف صنف و حاکمیت مشخص است. همانطور که حاکمیت با تعیین موضع خود نسبت به صنف، واکنش آن صنف را نسبت بهخود مشخص میکند.
این نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر افزود: ما فعلا از حقوق قانونی خود در مخالفت با برخی تصمیمات دولتی استفاده نمیکنیم اما میتوانیم با برخی تصمیمات مخالفت و راهکارهای بهتری را جایگزین کنیم. البته گفتوگوهایمان همچنان ادامه دارد و امیدواریم به نتیجهی بهتری برسیم.
نادری با تشریح وظایف خانهی تئاتر بهعنوان یک صنف خاطرنشان کرد: خانهی تئاتر کار اجرایی نمیکند اما بهعنوان مکانی که اعضای آن خانوادهی تئاتر است، اگر عزمی جدی در حاکمیت ببیند، میتواند پیشنهادهای متحولکننده بدهد ولی اولین گام این است که سیستم بروکراسی دولتی فرهنگ، خود را بشناسد. در حال حاضر معلوم نیست برنامههای فرهنگی این مملکت چه اهدافی را دنبال میکند.
نویسنده و کارگردان نمایش "چهار حکایت از چندین حکایت رحمان" با اشاره بهمعنای ریشهای فعالیت تئاتری متذکر شد: از نظر ما فعالیت تئاتری فقط اجرای تئاتر نیست ولی مدیران فکر میکنند تئاتر فقط شامل اجرای نمایش میشود. در حالی که تئاتر، فعالیتی است که توانایی تربیت، حل مسائل هستی و مسائل بسیار ریشهایتر را دارد اما در یک سال اخیر هیچ فعالیت ریشهای صورت نگرفته است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: تلاش ما در خانهی تئاتر نقد رفتارها بر مبنای علم است و طبق این اصول آماده گفتوگو با مرکز هنرهای نمایشی و معاونت هنری هستیم.
در همین زمینه ایرج راد نیز عنوان کرد: اگر از تئاتر حمایت معنوی بشود، حمایت مادی را هم بهدنبال خواهد داشت اما در حال حاضر آشنا نبودن مسئولان با تئاتر باعثشده همچنان مشکلات زیادی در این حوزه وجود داشتهباشد.
در بخش دیگری از این نشست، نادری دربارهی حضور اعضای جدید در ترکیب هیئتمدیرهی خانهی تئاتر توضیح داد: پایان دورهی ریاست جمهوری احمدینژاد بسیار یاسآلود بود. همه بهفکر تغییر بودیم و ضرورت این تحول در هر یک از ما امری قطعی بود. بنابراین طبیعی بود تئاتر هم به این تحول نیاز داشته باشد. هرچند متاسفانه امروزه دچار نوعی خلا ایده در این هنر هستیم اما بههرحال، وقتی به بنبست میرسیم، اولین گام بازگشت به درون است.
کارگردان نمایش "کوکوی کبوتران حرم" اضافه کرد: فکر کردیم تحول تئاتر را از صنف خود آغاز کنیم و در همین راستا اولین اقداممان تعریف چند گروه از جمله کارگروه بهسازی اعضا، گسترش فضاهای فرهنگی، ترجمه، پژوهش، تامین مالی تئاتر از طریق سازمانهای مردم نهاد و... است که برخی از این کارگروهها مانند کارگروه بهسازی و گسترش فضاهای فرهنگی و... فعالیتشان را آغاز کردهاند.
نادری که خود ریاست کارگروه بهسازی اعضا را بر عهده دارد،دربارهی وظایف این کارگروه تصریح کرد: بسیاری از اعضای خانهی تئاتر روزگاری هنرمند بودهاند اما امروزه متناسب با شرایط علمی روز پیشرفت نکردهاند. خانهی تئاتر نیازمند اعضای فعال، قبراق و پویا است، مثلا آقای انتظامی با اینکه که ۹۰ساله هستند، همچنان این ویژگیها را دارند. بنابراین کوشش ما بهروزشدن اعضا است.
نویسندهی "این قصه را ایرانیان نبشتهاند" از تاکید بر مفهوم اخلاق در تئاتر بهعنوان یکی دیگر از اصول کارگروه بهسازی اعضای خانهی تئاتر نام برد و یادآور شد: در طول این سالها بسیاری از نخبگان از صنف رویگردان بودهاند و خانهی تئاتر هم بهدلیل مشکلات خود و پرداختن به امور جاری تئاتر، نتوانسته آنان را جذب کند اما همینجا از همهی مخالفان و منتقدان خانهی تئاتر دعوت میکنم دیدگاهها و نظرات خود را بهصورت مکتوب به ما ارائه دهند.
نادری تاکید کرد: ما به خانهی تئاتر آمدیم چون در درجهی اول، حیات تئاتر برایمان مهم بود زیرا متأسفانه این هنر، حیات خود را از دست دادهاست. بسیاری از هنرمندان ما یا در گذشته هستند و یا مشغول رویاپردازی در آیندهای که معلوم نیست چگونه خواهدبود. در حال حاضر ما در مرحلهی تشخیص هستیم و در مرحلهی بعد الگوهای خود را گسترش میدهیم. ما بهدنبال گسترش اجرای تئاتر نیستیم بلکه بهدنبال گسترش رفتار تئاتری هستیم.
او همچنین خطاب به اعضای خانهی تئاتر گفت: سخن من اخطار به اعضای ماست. بسیاری از اعضا نسبت به صنف واکنش ندارند که از آنان میخواهم رخوت را کنار بگذارند و امیدوارم این فضای کسالتبار فرهنگی بهتدریج از بین برود.
نویسندهی "دیوار" با بیان اینکه بهعنوان یک شخص حقیقی سخن میگوید، از ممیزیهای هنری در سالهای گذشته انتقاد کرد و افزود: ممیزیهای بیهدف و بدون تمیز در امور هنری، باعثشد در امر فرهنگ به بنبست برسیم.
نادری یادآور شد: قوانین نظارت بر شورای عالی انقلاب فرهنگی و خود مرکز هنرهای نمایشی در حال ارزیابی است و قرار است ما هم ناظر فعال باشیم. بخش عمدهی مشکلات فرهنگی ما نظری است چون دیدگاهی وجود ندارد.
در این نشست، ایرج راد در پاسخ به پرسشی دربارهی وضعیت قرارداد تیپ هنرمندان تئاتر که بر مبنای آن دستمزد هر هنرمند با توجه به یکسری شاخصهها تعریف میشود، توضیح داد: همواره پیگیر این قرارداد بوده و هستیم. در حال حاضر نیز چند جلسه با معاون هنری جدید برگزار کرده و این موضوع را مطرح کردهایم. آقای مرادخانی هم عملا و زبانا موافق قرارداد تیپ است و سعی دارد آنرا اجرا کند اما بهدلیل مشکلات مالی هنوز در چالش هستیم و کارگروه مشخصی برای به نتیجه رسیدن آن تشکیل نشدهاست.
مدیرعامل خانهی تئاتر دربارهی وضعیت بیمهی اعضایی که بهتازگی میخواستند بیمه بشوند، نیز گفت: بیمهی اعضای جدید با مشکل روبهرو شدهبود اما صندوق بیمهی هنرمندان راهکارهای دیگری را پیشرو گذاشته و قرار است در جلسهی امروز هیئت مدیره، دکتر ارجمندی مدیرعامل صندوق بیمهی هنرمندان حضور داشته باشند و در این زمینه پاسخ بدهند.
ایرج راد و علیرضا نادری در پایان این نشست یادآور شدند که خانهی تئاتر همچنان پیگیر امور جاری تئاتریها است اما به نتیجهرساندن مسائل ریشهای نیازمند گذر زمان است و نمیتواند بهزودی به نتیجه برسد.