وقتی یک مستند از فیلم های داستانی جشنواره جذاب تر می شود
یادداشتی برفیلم مستند بانوی قدس ایران ساخته مصطفی رزاق کریمی
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۶ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۱۴:۰۵
فیلم بانوی قدس ایران ساخته مصطفی رزاق کریمی مستند ساز با سابقه به زندگی خدیجه ثقفی همسر امام خمینی (ره) می پردازد. از همان ابتدا طرح این سوژه در نوع خودش جالب است و کنجکاوی مخاطب را برمی انگیزد. زیرا اطلاعات اکثر مردم از زندگی خصوصی بنیانگذار انقلاب اسلامی و خصوصا همسر ایشان اندک است و بسیاری در قالب این فیلم می خواهند بیشتر درباره این موضوع بدانند.
با توجه به فعالیت های سیاسی امام خمینی (ره) از سال های دور و مخالفت هایش با رژیم پهلوی در ابتدا این تصور ایجاد می شود که قرار است ما شاهد یک مستند سیاسی باشیم اما این فیلم مستند بیشتر یک مستند پرتره است که جنبه های تاریخی هم دارد. در واقع شخصیت مستقل خدیجه ثقفی در مقایسه با همسرش باعث می شود که این فیلم به هیچ وجه سیاسی نباشد.
ازدواج یک دختر تهرانی به اصطلاح پایتخت نشین از طبقه اشراف دوره قاجار که پدرش خزانه دار قاجار بوده و در کودکی زبان فرانسه خوانده است و با درشکه رفت و آمد می کرده با یک طلبه جوان و گمنام در نوع خودش جالب توجه است. خصوصا اینکه این دختر خانم در ابتدا هیچ علاقه ای به ازدواج با یک روحانی و زندگی در شهر قم نداشته و چندان به این ازدواج راقب نبوده.
روحیات مدرن و تا حدی تجدد خواهی خدیجه ثقفی که بیشتر به دنبال زندگی آرام بوده در مقابل روحیه به شدت انقلابی همسرش تضاد بزرگی است، اما با همه این تضادها این بانو سال ها در حفظ خانواده و خانه اش کوشیده است و در مقابل سختی های فراوانی که در زندگی متحمل شده سر خم نکرده است.
منابع محدود تصویری موجود از زندگی خصوصی امام (ره) باعث شده است که کارگردان فیلم مجبور شود از شیوه های متفاوتی برای روایت استفاده کند از بازسازی برخی صحنه و یا نشان دادن تصاویری جدید از مکان های مورد نظر، استفاده از صدای مرحوم خدیجه ثقفی و گفتگو با دیگر افراد خانواده همگی منابعی شده اند برای فیلمساز تا از طریق آنها مستند پرتره خود را به پیش برد.
هر چند که در تدوین خلاقیت ها و نوآوری هایی دیده می شود و تدوین این فیلم کار بسیار سختی بوده اما امکان روایت بهتر از این هم از این داستان وجود داشت. خصوصا با توجه به شیوه های نوین مستند سازی که این روزها در سینمای جهان باب شده و استفاده از نقاشی و یا انیمیشن در برخی از فیلم های مستندی که منابع محدود تصویری دارند یکی از ترفندهای موجود است.
با توجه به این نکته که چند سازمان و ارگان مهم از ساخت این فیلم حمایت کرده اند، مطمئنا مشکل بودجه برای انتخاب روایتی نو در کار نبوده و همین توقعات را از چنین فیلمی بالاتر می برد.
با وجود یک سری از ایرادات، فیلم مستند بانوی قدس ایران فیلم مستند مهمی است که جایش سال ها در مستند سازی ایران خالی بود و بدون شک ساختش از اهیمت ویژه ای در این دوران برخوردار است.
نرگس خرقانی
کد مطلب: 14764
