تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۵ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۲۱:۴۳

نفس‌، تازه ترین ساخته نرگس آبیار است ، کارگردانی که با دو فیلم قبلی خود و به ویژه با فیلم درخشان "شیار ۱۴۳" جایگاه خود را به عنوان یک کارگردان خوش فکر ، زیرک و توانا اثبات کرد . نفس از فیلهایی بود که مخاطبان سینمای کشور و نیز منتقدان و کارشناسان با اشتیاق در انتظارش بودند تا ببینند دستپخت تازه فیلمساز معتبر سینمای مستند که حالا در سینمای داستانی هم در تکاپوی جایگاهی ممتاز است ، این بار چقدر غافلگیرکننده است و چه رنگ و طعمی دارد . انتظار اما به نتیجه چندان خوشایندی منجر نشد ، و فیلم نفس یک فیلم معمولی و متوسط از آب درآمد ، شبیه اغلب فیلمهایی که در سالهای اخیر دیده ایم .

نفس بیش از هرچیز ، یک مجمع الجزایر از ایده هایی است که هرکدام یک فیلم کوتاه درخشانند . قصه های متعددی که برای شخصیتهای مختلف فیلم اتفاق می افتد و با محوریت دخترک زیباروی و البته شلخته فیلم تعریف می شوند ، در دقایقی از داستان لذت تماشا را به جان مخاطب می نشانند و واکنشهای حسی و عاطفی بیننده را به خوبی بر می انگیزند . اما دقایقی پرشمار از این فیلم طولانی و خسته کننده ، به وضوح تکرار مکررات است ، یا روایت وقایعی نه چندان تازه ، و در قالبی نه چندان متفاوت . درواقع فیلمنامه در برقراری ارتباطی منطقی و موثر میان بچه ایده ها و ایجاد کردن یک خط داستانی منسجم و جذاب موفق نیست . فیلم فاقد ریتم مناسب است ، مخاطب را خسته می کند ، و حجم اطلاعاتی که داده می شود بر خلاف روندی که تکراری و مستعمل است ، چندان زیاد و غافلگیرکننده نیست که حیرت یا لذت را در بیننده بیدار کند و او را به تداوم حسی ارتباطش با فیلم وادار کند . فیلمنامه در دقایقی پرشمار دچار رخوت و کندی می شود ، و نه تنها اتفاق تازه ای پیش نمی آید که همان موقعیتهای نسبتا جذاب قبلی هم به فراموشی سپرده می شود .

در مقام اجرا اما وضعیت فیلم به مراتب بهتر است و کارگردانی جسورانه نرگس آبیار – و البته حمایت همه جانبه تهیه کننده که به وضوح تمام شرایط لازم را فراهم کرده است - ، نماهای باز متعدد ، نماهای هوایی و جذابی که به خوبی لذت بصری لازم را ایجاد می کنند ، استفاده بسیار هوشمندانه از انیمشن ، و از همه مهمت انتخاب و هدایت بسیار خوب بازیگران فیلم – و در راس آنها بازیگر نقش اصلی – نشانه هایی از نبوغ و توانمندی آبیار را به رخ می کشد .

به نظر می رسد مساله اصلی فیلمهای این بانوی فیلمساز ایرانی ، همچنان تعلق خاطر فراوان او به حوزه سینمای مستند است . همچون دو فیلم قبلی ، این بار هم اصرار آبیار در رویکرد استنادی و تاکید بیش از حد بر وجه مستند داستان ، جذابیتهای فیلم را به باد می دهد . نتیجه چنین روندی طبیعتا کاسته شدن از ریتم و از دست رفتن حس و حال موقعیتهای مهم و کلیدی داستان است . به عنوان نمونه ، در اولین حضور خانواده در محل استقرار غربتی ها ، فیلمساز به جای ایجاد موقعیتهای جذاب داستانی – با محوریت شخصیت اصلی که دخترکی بازیگوش است - ، عملا به پرسه زدن در محیط و ارائه اطلاعات جانبی بیهوده اصرار می کند ، و این مشکل در دقایق دیگری از فیلم هم به چشم می آید .

در کنار نقاط قوتی نظیر کارگردانی ، فیلمبرداری و طراحی صحنه ، قطعا لازم است به بازی درخشان ، خیره کننده و اصطلاحا سیمرغی پانته آ پناهی ها هم اشاره کرد . بازیگر دوست داشتنی و توانای تئاتر ایران که چند سالی هست به سینما هم وارد شده ، این بار در قامت یک زن روستایی عامی درخششی فراتر از تصور دارد ، و با هدایت درست کارگردان و توانایی فردی بازیگر ، شخصیت ننه آقا را بدل به یکی از برگزیده های این جشنواره می کند . در کنار او باید به بازی ساده و موثر مهران احمدی هم اشاره کرد ، هرچند که گریم بسیار نامناسب بخش زیادی از جذابیت شخصیت را از بین برده است .

نفس به خوبی فیلم قبلی آبیار نیست . اما در میان فیلمهای سرگردان و بیهوده ای که در سینمای ما ساختشان رواج عجیبی دارد ، یک فیلم شریف و داستان گوست که سعی می کند روایت خود را بی لکنت به پایان ببرد. از این رو ، واقعیت همین است که نفس هم فیلمی محترم و دوست داشتنی است که می تواند مخاطبین ویژه خود را داشته باشد . از سوی دیگر ، هوش وافر آبیار در جدا کردن خود از فضای فیلم قبلی و شهامت او در انتخاب فیلمنامه ای سخت برای ساختن فیلمی داستانی در شرایطی که مطمئنا می دانسته با فیلم موفق قبلی مقایسه خواهد شد ، نشان می دهد آبیار می داند بازی سینما چقدر جدی است . نفس فیلم ماندگار و شگفت‌انگیزی نیست ، اما بدون تردید از فیلمهای قابل اعتنای جشنواره امسال است . نه به آن خوبی که انتظار می رفت ، اما با کیفتی نسبتا استاندارد .

توقع ما از نرگس آبیار اما همچنان بالاست ، هرچه نباشد او خالق شخصیت الفت است ، مادر شهیدی که در سینمای ما نظیر ندارد .

 

RSS

پیوندها

ارتباط با ما

دربارۀ ما