اقتباس رويه‌ای مرسوم در سينما و تلويزيون
ضياالدين دری، كارگردان مطرح كشورمان حاشيه‌های پيش‌آمده برای مجموعه‌ی "هفت سنگ" مبنی بر كپی‌برداری آن از يک سريالی خارجی را غيرمنصفانه خواند.
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۲۵ تير ۱۳۹۳ ساعت ۰۹:۱۲
تحریرنو: كارگردان سريال "كلاه پهلوی" درباره‌ی نحوه‌ی استفاده از اقتباس در سريال "هفت سنگ" گفت: اقتباس يک روال مرسوم و عادت عمومی در سينما و تلويزيون سراسر جهان است و منحصر و محدود به ايران هم نيست.
دری افزود: به‌نظر من ايران خيلی‌كم و با تاخير در اين جريان حضور دارد، زيرا در ايران برای فيلم‌سازی با يک‌سری خط قرمز مواجه هستيم، بنابراين برداشت از آثار خارجی بايد با در نظر گرفتن آن‌ها صورت گيرد. از اين‌رو نويسندگان ايرانی معمولا تلاش می‌كنند تا با بهره‌گيری از منابع ايرانی و با الهام از جامعه خود فيلم‌نامه بنويسند و تا آن‌جا‌كه می‌توانند درام ايرانی خلق كنند. چراكه وقتی قصد آداپته‌كردن يا تطبيق‌دادن يک اثر ايرانی با كاری خارجی را دارند، بايد بسياری از بخش‌های آن‌را حذف كنند يا تغيير دهند، بنابراين اساسا اثر ديگری خلق می‌شود و معمولا از اقتباس‌كردن پشيمان می‌شوند. در نتيجه اصل تبديل فرهنگی و متناسب‌كردن يک اثر خارجی با شرايط جامعه خود بد به‌هيچ‌وجه مذموم نيست.
وی ادامه داد: اگرچه تلويزيون ما به‌صورت خصوصی اداره نمی‌شود، اما به‌هرحال دارای چند شبكه‌ی اصلی هستيم كه باهم رقابت سالمی دارند و هدف‌شان جذب و تامين سليقه‌ی مخاطب ايرانی است، بنابراين اگر سريالی خارجی ساخته شود كه از قالبی جذاب برخوردار باشد، چه اشكالی دارد كه الگوی آن در ايران هم استفاده شود؟ مثل كشور هند كه با وجود اين‌كه اكنون بر استقلال خود به‌دليل سال‌ها مستعمره‌بودن در گذشته حساس است، يكی از كشورهايی است كه اقتباس در سينمای آن امری رايج است.
در حالی‌كه در بحث صنعت سينما يكی از بهترين و بزرگ‌ترين كشورهاست اما شيوه‌ی اقتباس در اين كشور هندی‌ها را به اين موفقيت رسانده است. آن‌ها طی سال‌ها بهترين فيلم‌های هاليوودی را خريداری می‌كردند اما به نمايش عموم نمی‌گذاشتند. آثار به‌دقت بررسی و بعد با بومی‌كردن‌شان فيلم هندی توليد می‌شد و بعد از آن فيلم هاليوودی را نمايش می‌دادند، يعنی درست زمانی كه ديگر مردم نسخه‌ی هندی را ديده بودند و رغبتی به تماشای نسخه‌ی هاليوودی كار نشان نمی‌دادند. اين برای كشوری كه روزی سه‌فيلم سينمايی در آن توليد می‌شود، امری عادی است.
كارگردان "كيف انگليسی" با اشاره به ريشه‌دار بودن جريان اقتباس در ايران بيان كرد: اقتباس در ايران هم ريشه دارد اما در گذشته به‌دليل عدم دست‌رسی عموم مردم به اينترنت، ماهواره و محدود بودن تعداد رسانه‌ها كم‌تر كسی متوجه اقتباس در يک كار تلويزيونی يا سينمايی می‌شد. اما امروزه دست‌رسی به اينترنت راحت است و منابع خبری مختلفی فعاليت می‌كنند و مردم راحت‌تر در جريان اقتباس يک كار قرار می‌گيرند. عده‌ای هم اين ميان به‌دنبال مچ‌گيری هستند. متاسفانه نمايندگان مجلس بدون اطلاع فرهنگی تصور می‌كنند چون كار ايرانی از يک سريال آمريكايی برداشت‌شده بنابراين بسيار بد است. در حالی‌كه بايد هر دو اثر بررسی و كنار هم قرار داده شوند و تحليل شود كه آيا اثر ايرانی ويژگی‌های خاص يک كار ايرانی را دارد يا نه و بعد درباره‌ی آن قضاوت كرد.
دری به بيان اين‌كه "هفت سنگ" بر موضوع سبک زندگی تاكيد و توجه دارد، افزود: مقام معظم رهبری در بيانات خود بارها به موضوع سبک زندگی اسلامی اشاره و بر آن تاكيده كرده‌اند. اتفاقا من معتقدم سريال "هفت سنگ" هم همين موضوع را در دستور كار خود قرار داده‌است و از اين جهت كار موفقی است. تاكنون پرمخاطب بوده و سازندگان آن توانسته‌اند نمونه‌ی ايرانی "خانواده‌ی مدرن" را به‌تصوير بكشند.
همان‌طور كه از اسم سريال خانواده‌ی مدرن برمی‌آيد اين اثر درباره‌ی جريان زندگی مدرن است. حال اگر اين قالب مبنايی برای به‌تصوير كشيدن سبک زندگی ايرانی قرار گرفته باشد بايد آن‌را موفق دانست و سازندگانش را هم تشويق كرد. اتفاقا اين يک نوع پاتكس و مقابله با جريان فرهنگی آمريكايی است. به‌نظر من اين كه بخواهيم هفت سنگ را يک كپی‌برداری از سريال آمريكايی بدانيم برخورد سياسی عجولانه‌ای و ديدگاه بدون پشت‌وانه‌ی تحقيق داشته‌ايم. اين نگاه به‌نظر من بسيار متحجرانه و نشانه‌ی عقب‌ماندگی فرهنگی است.
وی ادامه داد: در سراسر دنيا و از جمله ايران فيلم‌های خوبی ساخته شده‌است كه بارها ايده‌ی آن در كارهای غربی هم مورد استفاده قرار گرفته. بارها ديده‌ايم كه يک اثر خوب در ايران ساخته‌شده و چندان هم از آن استقبال صورت نگرفته است. اما همين كار با شركت در جشنواره‌های خارجی درخشيده است و بعد از آن فيلم‌سازان خارجی ايده‌ی كار را الگوبرداری كرده‌اند و با كم و زيادكردن يا تغيير بخش‌هايی از آن محصولی پرفروش ساخته‌اند و هيچ اتفاقی هم نيافتاده است و هيچ انگی هم به آنان زده نشده‌است.
دری در پایان گفت: اقتباس نوعی مبادله‌ی فرهنگی است. در ايران هم مثل بسياری از كشورهای جهات رخ میدهد. اگرچه گاهی نمی‌توان آن‌را تراز يک حساب كرد اما مگر ما چند ايده در داخل داريم كه بخواهيم هم‌واره از آن‌ها استفاده كنيم. اگر اين‌طور باشد كه فيلم وسريال‌های ما از سالی ۱۵ بيش‌تر نمی‌شود. بايد بدانيم كه ايده‌های بكر محدودند. همين می‌شود كه بسياری از كارها از هم الهام می‌گيرند. بنابراين بلوايی كه درباره‌ی سريال "هفت سنگ" راه افتاده‌است، جايز نيست.
کد مطلب: 1007
