محمدرضا درویشی، پژوهشگر موسیقی نواحی گفت: نهادهای فرهنگی از موسیقی اصیل ایرانی حمایت نمیکنند و برخی از نهادها هم با موسیقی اصیل ایرانی لجاجت دارند و چرا نمیفهمند ما چه میگوییم.
به گزارش تحریرنو، برنامهی "سوگینههای کهن اقوام ایران زمین" شب گذشته با اجرای ۶ گروه مختلف از سوگ خوانان مناطق مختلف کشورمان و همچنین سخنرانی محمدرضا درویشی، مجید رجبیمعمار و حمیدرضا نوربخش همراه بود.
این برنامه در سالن استاد جلیل شهناز خانهی هنرمندان و با نوای سنج و دمام آغاز شد، اجرای این بخش پر شور را گروه حاج ماشااله عباسیان از بوشهر برعهده داشتند که طی آن از سازهای چون سنج، دمام و بوق استفاده شد.
پس از این اجرا دامون شش بلوکی پژوهشگر موسیقی قشقایی بهعنوان مجری این برنامه روی سن آمد و گفت: امشب قرار است با آخرین نسل از راویان و مجریان سوگینههای کهن ایران زمینه آشنا بشویم و نمونههایی ناب و کهن از موسیقی سوگ را که در مناطق مختلف کشورمان اجرای میشود را بشنویم.
در ادامه مجید رجبیمعمار مدیرعامل خانه هنرمندان والین سخنران "سوگینههای کهن اقوام ایران زمین" بود که پس تسلیت گفتن ایام سوگواری رحلت حضرت رسول اکرم (ص)، شهادت امام حسن مجتبی (ع) و شهادت امام رضا (ع) گفت: ما در این مجلس گردهم آمدهایم برای ارائه برخی آئینهایی که هنرمندان در گوشه و کنار کشور برگزار میکنند و موسیقی را که بهصورت سوگینه دارند بشنویم، وقتی هنر این سرزمین با اسلام ارتباط پیدا کرد ایرانیها برای ائمه (ع) و پیامبر (ص) سنگتمام گذاشتند، در این سرزمین کسانیکه با نغمهها آشنایی داشتهاند در این زمینه ابراز هنرمندی کردهاند.
پس از رجبیمعمار نوبت به حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانهی موسیقی رسید تا دربارهی سوگینههای ایران سخن بگوید، نوربخش گفت: اقوام مختلف ما آداب و سننی دارند که موسیقی رکن رکین آنها محسوب میشود و از طریق این سنن نغمهها و نواهایی که این اقوام داشتهاند سیقل خورده است و ما باید این سنتها را حفظ کنیم.
نوربخش در ادامه عنوان کرد: متاسفانه امروز سوگواریهای اهل بیت سمت و سوی خوبی ندارد که متاسفانه در عرصهی فرهنگی نیز شاهد آن هستیم، از رهبری معظم تا مسئولان و بزرگان کشورمان نیز به این موضوع اشاره داشتهاند، این سوگواریها متاسفانه توسط برخی رسانهها توریج میدهد که باید آسیبشناسی شود.
مدیرعامل خانهی موسیقی ادامه داد: سوگواری واقعی ما چیزی است که امشب در این برنامه اجرای میشود و شما خواهید دید، یکی از بسترهای حفظ موسیقی ما بهطور قطع و بدون شک منبر و مداحی بوده که همافزایی خوبی هم داشتهاند و باید به آن توجه داشته باشیم.
اجرای سوگینهی "چپی واویلا" که از سوگینههای ایل بختیاری است توسط سبزعلی خجسته و رحمان خجسته، همچنین اجرای "موری مازندران" با همراهی رضا دیو سالار، زینب ربیعزاده و رقیه ربیعزاده بخش بعدی این برنامه بود.
محمدرضا درویشی دیگر سخنران این برنامه بود که با روایتی متفاوت از سخنرانیهای همیشهاش گفت: من نمیخواهم مطابق عرف از جنبه اتنوموزیکولوژی به این سوگینهها نگاه کنم و همچنین در این برنامه نمیخواهم مانند گذشته حرفهایی که جنبهی اعتراضی به نهادهای فرهنگی داشته باشد را بیان کنم، یعنی نمیخواهم بگویم که چرا این نهادها از موسیقی اصیل ایرانی حمایت نمیکنند، یا چرا برخی از نهادها با موسیقی اصیل ایرانی لجاجت دارند و چرا نمیفهمند ما چه میگوییم، من نمیخواهم بگویم که چرا کمر بهقتل سنتها و اصالتها بستهاید.
این پژوهشگر موسیقی نواحی عنوان کرد: این مویههایی که امشب اینجا میشنویم اساس هم متعلق بههر قومی میشود که آنها را اجرا میکند و هم متعلق به هیچ قومی نیستند، اینها در واقع سمبل و نمادهایی هستند که هم برای مجریان آنها و هم برای شنوندگانشان بهطور واقعی معنایشان را از دست دادهاند، یعنی امروز این آئینها اجرا میشود بدون اینکه ما بدانیم که اینها برگردان عملی یک محتوای اساطیری است.
درویشی در بخش دیگری از سخنانش گفت: بهقول باب دیلن که گفته بود من فقط آهنگها را میآورم و بهنوعی نقش یک پستچی را دارم در اینجا هم خود من در واقع یک پستچی هستم که اصولا در مقابل چنین فضایی امانتدار است و موضع نمیگیرد، حرفهای من بدون موضعگیری است که من بر اساس یک برداشت ذوقی آنرا به شما میگویم و موضعی در مقابل هستی ندارم، بههرحال چنین مواردی که به آن اشاره کردم به قدری دارای دامنه وسیع و گستردهای است که در این مراسم نمیتوانیم همهی آنها را بیان کنیم پس بنابراین ترجیح میدهم تا صحبتهایم را همینجا قطع کنم و شما را به شنیدن اجرای نمونههای سوگواری اقوام ایران دعوت کنم.
در بخشهای دیگر برنامه "سوگینههای کهن اقوام ایران زمین" آیینهای "پاوه موری" از کرمانشاه، "مصیبت نامه آذری و منصوری" از آذربایجان، "سر،
گوگریو، غمونه، شاهنامهخوانی" از ایل بختیاری، بویراحمد و ایل بهمنی اجرا شد.