مدیران در دنیا به تجربه دریافتهاند که باید نگاهی فراتر از کسب درآمد داشت و با رویکردی متفاوت و برنامهریزی مداوم و منسجم، پاسخگوی طیف وسیعی از جامعه بود و در تعامل مستمر با این طیف، علایق آنها را پوشش داد.
تحریرنو: حسین محمد پورزرندی رئیس انجمن علمی اقتصادی شهری ایران: پیشینه ظهور اماکن تجاری، به عصر یونان و رم باستان بازمیگردد و همواره به عنوان قلب تپنده اقتصادی، نقش بارز و منحصربهفردی در توسعه اقتصادی جوامع داشتهاند. این مراکز، طی قرنها دچار تغییرات و تحولات فراوانی از لحاظ شکل و عملکرد شدهاند؛ به گونهای که در عصر حاضر، کارکردهای متنوع و بعضاً متفاوتی پذیرفتهاند. وجه اشتراک مجتمعهای تجاری، خرید و مصرف، به عنوان شکلی از فراغت و تفریح است که با گذر ایام، به مکانی برای حضور و تعاملات اجتماعی و فرهنگی جامعه مبدل شده است.
فضاهای عمومی، مکان شکلگیری انواع تعاملات اجتماعی در میان اقشار گوناگون جامعه است، تعاملاتی که به باور متفکران این عرصه، منجر به شکلگیری رشد و تکاپوی اجتماعی شده و عموم مردم را از حالت انزوا و انفعال نسبت به محیط و دیگران خارج میکند. بر این اساس، کیفیت مکانهای عمومی شهرها، نقشی پررنگ و مؤثر در شکلگیری این تعاملات دارد.
امروزه در دنیا، نظارهگر روند رو به رشد ایجاد فضاهای چندمنظوره هستیم، در کشور ما نیز، گامهای بزرگی پیرامون این فضاها برداشته شده است. تأسیس اماکن چندمنظوره در مناطق مختلف شهر تهران و همچنین دیگر کلانشهرهای ایران از قبیل تبریز، مشهد مقدس، اصفهان و شیراز؛ از جمله این تلاشها است. این مراکز که عمدتاً با همت بخش خصوصی ساخته می شوند، با برخورداری از امکانات نوین شهری، تأثیر بسزایی در تأمین نیازها و احتیاجات روزمره زندگی شهروندان ایرانی داشتهاند.
مدیران در دنیا به تجربه دریافتهاند که باید نگاهی فراتر از کسب درآمد داشت و با رویکردی متفاوت و برنامهریزی مداوم و منسجم، پاسخگوی طیف وسیعی از جامعه بود و در تعامل مستمر با این طیف، علایق آنها را پوشش داد.
در ایران، با وجود تمام مشکلات؛ همچون تحریمهای ظالمانه، کاهش نرخ رشد اقتصادی و سرمایهگذاری خارجی و کاهش ارزش پول ملی، وجود مالها به واسطه سلیقه خاص و برتر ایرانیان، وجود زیرساختارهای قوی ارتباطی و سطح بالای شهرنشینی در ایران، قطعاً باعث رشد و رونق صنعت خردهفروشی مدرن در سالهای آتی در ایران، جذب نمایندگان خارجی، جذب توریست و رشد و توسعه اقتصاد شهرها خواهد شد. در واقع، فضاهای عمومی چندمنظوره، نهتنها موجب افزایش و رشد روزافزون تولیدات داخلی میگردند بلکه در عرصه رقابت با تولیدات و محصولات معتبر، قطع به یقین کیفیت تولیدات داخلی در بلندمدت و امکان صادرات آنها نیز ارتقا مییابد.
در این راستا وجود نیروی انسانی متبحر، کارآمد و متخصص، یکی از پیشنیازهای اساسی در این نوع مدیریت میباشد که بدون وجود آموزشهای تخصصی- مهارتی و با رویکرد توسعه توان و مهارت کارکنان امکانپذیر نخواهد بود.
در دنیا، پنج دانشگاه برتر در زمینه تجارت و کسبوکار فعالیت میکنند که عبارتند از: دانشگاه هاروارد آمریکا، مدرسه تجارت لندن، دانشگاه INSEAD فرانسه، دانشگاه MIT آمریکا و دانشگاه پنسیلوانیا. از معروفترین اساتید دانشگاهی حوزه کسبوکار میتوان به کلایتون کریستینسن از دانشگاه هاروارد، جرمی سیگل از مدرسه تجارت وارتون، میشائیل تریک از دانشگاه کارنگی ملون، دانا مویر از دانشگاه میشیگان، میلز شاور از دانشگاه مینه سوتا اشاره کرد.
دانشگاه بث بریتانیا، تمرکز بر روی تعامل بین نوآوری، کارآفرینی و توسعه کسبوکار دارد. دانشگاه اوترکت هلند، بر توسعه سرمایهگذاریها در مگامالها، توسعه محصول و خدمات، بازاریابی کارآفرینی با استفاده از روشهایی مانند: ایجاد همکاری با مشتریان و تفکر طراحی، متمرکز است. دانشگاه آکلند نیوزلند، دارای رشته توسعه و مدیریت فضاهای چند منظوره است و شعار آن، بهبود بهرهوری و پایداری محلی و جهانی از طریق آموزش عالی، تحقیق و مشارکت عمومی میباشد.
گفتنی است در ایران، مراکز آموزش عالی کافی در حوزه کسبوکار بهویژه در خصوص آموزشهای موردنیاز مدیریت فضاهای چند منظوره با کادری حرفهای که علاوهبر آشنایی با مسائل روز و علمی، با فضای اقتصادی حاکم بر جامعه نیز آشنا باشند، وجود ندارد. در واقع، مراکز آموزش عالی که از آخرین و بهروزترین امکانات آموزشی در زمینه مدیریت این فضاها باشند، یکی از خلاءهای مهم، تلقی شده که تاکنون کمتر به آن توجه شده است.
امید است تعامل بین دولت و بخش خصوصی و همچنین مراکز آموزش عالی نیز در جهت آموزش و توسعه متخصصان این حوزه، حمایت مضاعفی مبذول دارند که این مهم، باعث ترغیب سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در داخل کشور، حمایت از کالا و سرمایه ایرانی و عدمخروج سرمایه به صورت ارز از کشور شود و به تبع آن، با افزایش رونق اقتصادی و ایجاد فضای کسبوکار، به روند رو به رشد اقتصاد کشور کمک شود.