والی‌زاده: تقلید کردن هیچ‌کس را گوینده نمی‌کند
بیش از نیم قرن از فعالیت منوچهر والی‌زاده از پیش‌کسوتان خوش‌صدای هنر دوبله‌ی ایران که به‌دلیل طراوت و آهنگ دل‌نشین صدایش اغلب به‌جای کاراکترهای جوان حرف می‌زند، می‌گذرد.
تاریخ انتشار : شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۱۴:۲۰
به گزارش تحریرنو به‌نقل از مشرق، بسیاری از شخصیت‌های بزرگ سینمای جهان چون "ویل اسمیت" و "جان تراولتا" با صدای او برای ما ماندگار شدند.
او که موی خود را در این حرفه سفید کرده از وضعیت دوبله‌ی این‌روزها و جوانانی که می‌خواهند بدون یاد گرفتن تکنیک و تجربه‌اندوزی یک‌شبه راه صد ساله را بروند گلایه دارد.
از نظر والی‌زاده، دوبله کاری است که از درون می‌جوشد و کسانی که جوهر این کار را ندارند باید سراغ رشته و کاری بروند که به آن علاقه واقعی دارند.
او هم مانند دیگر پیش‌کسوتان دوبله معتقد است ماندن در شغل دوبله و گویندگی بدون عشق، ممکن نیست و جوانانی که برای مشهور شدن به این حرفه روی می‌آورند، هرگز در آن موفق نخواهند بود.
گفت‌وگویی با منوچهر والی‌زاده
به‌نظر می‌رسد مخاطبان علاقه‌ی خاصی به اجرای صبح‌گاهی سه‌شنبه‌های رادیو پیام شما دارند.
مردم لطف دارند. من این برنامه را بسیار دوست دارم چون مخاطبان خوبی دارد که همیشه اظهار لطف می‌کنند و من عاشق این مخاطبان هستم.
همیشه هم در پایان برنامه خطاب به شنوندگان گفته‌ام که خدمت‌گزار و ارادت‌مند آن‌ها هستم و به‌همین دلیل حدود ۲۰ سال است که روزهای سه‌شنبه ساعت ۵ صبح در سازمان صداوسیما حاضر می‌شوم و ۶ صبح با شور و اشتیاق جلوی میکروفن می‌روم تا با مردم حرف بزنم. اگر مردم نباشند که به صدای ما گوش دهند ما هم وجود نداریم.
از آخرین کارهای خود در واحد دوبلاژ بگویید؟
فیلم‌های جدید زیادی به واحد دوبلاژ نمی‌آید. "دختر امپراتور" به‌عنوان یکی از سریال‌های جدید کره‌ای اخیرا با مدیریت زهره شکوفنده دوبله‌اش به پایان رسید و از شبکه‌ی پنج سیما روی آنتن رفت.
در مجموعه‌ی "رودخانه برفی" و "در برابر آینده" به مدیریت محمود قنبری نیز گویندگی دارم که هر دو دارای داستانی جالب و تماشایی هستند.
"در برابر آینده" چه داستانی دارد؟
مردی هر روز صبح با خواندن یک روزنامه از وقایع روز بعد آگاه می‌شود و با در اختیار گذاشتن این اطلاعات به پلیس، برای پیش‌گیری آن اقدام می‌کند.
شما جزو صداهای ماندگار دوبله هستید و جنس صدای شما این ویژگی را دارد که به‌جای شخصیت‌های بزرگ سینمای جهان چون "ویل اسمیت" و "تام هنکس" با هر سنی گویندگی کنید، علت آن‌را در چه چیز می‌دانید؟
شما به‌من لطف دارید. من در درجه‌ی اول، همه‌ی نقش‌‌ها را با همین صدای خودم می‌گویم. یک چیز بیش از همه برای من مهم است و آن بازیگر است. حس "ویل اسمیت" با حس "تام هنکس" تفاوت زیادی دارد.
من با همین صدا به‌جای هر دو صحبت کرده‌ام و سعی و تلاشم بر این بود که حس‌شان را پیدا و اجرا کنم و امیدوارم موفق هم شده باشم.
این مساله برایم از داشتن صدای قشنگ مهم‌تر است. برخی جوانان به دوبله می‌آیند تا به آن‌ها بگویند چه صدای قشنگی داری!
بارها در اتاق انتظار، به این گروه از جوان‌ها گفته‌ام هیچ‌وقت منتظر شنیدن چه‌قدر صدای شما قشنگ است، نباشند.
هر وقت این جمله را شنیدید که "به جای این بازیگر خوب صحبت کردی"، بدانند که مسیر را درست رفته و به موفقیت نزدیک شده‌اید.
صدای همه قشنگ است. خداوند به کسی صدای بد نداده، صدای هرکس متناسب با فیزیک اوست و شما هم باید آن‌را بپذیرید.
وقتی به‌جای هنرپیشه‌ای صحبت می‌کنم، سعی می‌کنم با حس‌شان جلو بروم. من در سریال فرار از زندان به‌جای مایکل اسکافیلد با همین صدایم صحبت کردم، شما به نسخه‌ی انگلیسی فیلم دقت کنید، نسخه‌ی دوبله را هم ببینید و خود قضاوت کنید.
من ۵۰درصد سعی کردم حس صدای خود بازیگر را بگیرم. نکته‌ی دیگر این‌که ما در کنار بزرگان این حرفه نشسته‌ایم و کار را یاد گرفته‌ایم و نسل جوان هم باید در کنار ما تکنیک‌های این حرفه را یاد بگیرد.
این‌که عده‌ای کلاس فن‌بیان و گویندگی می‌گذارند و نسل جوان را دعوت به این کلاس‌ها می‌کنند، کاملا اشتباه بوده و این کلاس‌ها کسی را گوینده نمی‌کند.
خیلی از جوانانی که به دوبله می‌آیند، عشق و تلاش نسل‌های گذشته را ندارند، نصیحت یا پیش‌نهاد شما به آن‌ها چیست؟
من به آن جوان‌ها می‌گویم یا سراغ این کار نیایید یا وقتی آمدید، همه چیزش را بپذیرید و با همه‌ی سختی‌هایش بسازید! اگر عشقش را دارید بیایید! اگر به این‌کار عشق واقعی داشته باشند، این‌قدر زود از سختی‌هایش گله‌مند نمی‌شوند.
من هنوز این‌کار را دوست دارم. اما آن جوانی که این‌طور وارد این کار می‌شود، بعد از چند سال می‌فهمد که به درد این کار نمی‌خورد، اما تا به خودش بیاید و این موضوع را درک کند، سن و سالش بالا رفته و دیگر به‌درد کار دیگری هم نمی‌خورد.
یعنی زمانی به خود می‌آیند که سال‌ها از حضورشان در دوبله می‌گذرد و دیگر باید با خوب و بدش بسازند.
آقای والی‌زاده بسیاری از هم‌کاران شما معتقد هستند که فیلم‌های کره‌ای کسی را گوینده نمی‌کند، چه‌قدر شما این حرف را درست می‌دانید؟
فیلم‌هایی که ما به آن‌ها کره‌ای می‌گوییم به زبان‌شان آشنایی نداریم، ولی با انگلیسی از دوران تحصیل آشنا بوده‌ایم و با گوش دادن به زبان اصلی فیلم‌ها، حداقل (با خنده) بله و خیر یک جمله را می‌فهمیم و برای ما شروع و پایان یک جمله مشخص است.
ولی کره‌ای‌ها خیلی با صوت حرف می‌زنند و ابتدا و انتهای جمله‌ی آن‌ها برای ما مشخص نیست، بنا‌براین درآوردن حس درست بازیگر و انتقال آن به مخاطب فارسی‌زبان کمی مشکل است.
در هر صورت وظیفه‌ی ما دوبلورهاست که هر اثری را خوب دوبله کنیم. به‌هر حال نسل جوان هم باید با تلاش و تمرین، کار و تکنیک را از بزرگان این حرفه بیاموزند و با نشستن در کنار پیش‌کسوتان تکنیک‌ها را از آن‌ها یاد بگیرند.
حالا می‌خواهد فیلم کره‌ای باشد یا هالیوودی. خوش‌بختانه برخی از مدیران دوبلاژ ما مثل زهره شکوفنده، محمود قنبری، خسرو خسروشاهی، بهرام زند به‌شدت روی دیالوگ‌ها کار می‌کنند و برای دوبله‌ی یک اثر وقت می‌گذارند تا در ذهن مخاطب ماندگار شوند.
چه‌قدر زمان می‌برد تا در میان نسل جوان شاهد صداهایی ماندگار شویم؟
گویندگی، تئوری نیست. بلکه کار ما بیش‌تر عملی و تکنیکی است. اگر مسائل فن‌بیان را کنار بگذاریم، خود دوبله به‌عنوان یک تکنیک با هنر یکی شده و شما در اصل باید تکنیک را فرا بگیرید.
مثلا چه‌گونه به لب‌زدن بازیگر نگاه کنی، حس‌اش را چه‌گونه بگیری و مسائلی از این دست. به‌هر حال خلایی بین نسل‌ها به‌وجود می‌آید که با گذشت زمان و گویندگی و آموختن از بزرگان این کار پر می‌شود.
الان هم گویندگان خوبی در نسل جوان داریم که در کنار ما نشستند و کار را یاد گرفتند. متاسفانه عده‌ای نیامده می‌خواهند نقش اول را بگویند و این به‌هیچ عنوان شدنی نیست.
در هر شغلی باید شاگردی کرد. یه شبه نمی‌توان ره صد ساله را طی کرد. برای ماندگار شدن باید سال‌ها تلاش کرد و زحمت کشید.
خیلی از کسانی که به دوبله آمدند شاید از روی علاقه به بزرگان این کارناخواسته به‌دنبال تقلید از صداهای ماندگار رفتند، نظر شما در این مورد چیست؟
جوانان به ما لطف دارند. ولی من همیشه گفتم تقلید کسی را به‌جایی نمی‌رساند. اگر قرار باشد ادای کسی را دربیاورند، آن شخص خود بوده و مخاطبان نیز این تفاوت را احساس می‌کنند.
هر گوینده‌ای باید صدای خود را داشته باشد و به بیان خاص خودش در دوبله دست یابد که این امر با تمرین و گویندگی بسیار میسر خواهد شد.
تقلید هیچ‌کس را گوینده نمی‌کند. اگر کسی مناسب این کار باشد و صدا و بیان خوبی داشته باشد، تلاش می‌کند تا فردی متفاوت شود.
شما از تئاتر به دوبله آمدید، چرا بازیگری را ادامه ندادید؟
من در بازیگری خیلی موفق نبودم و به‌دلیل علاقه به دوبله به‌طور مستمر در این حرفه ماندم. اما بیش‌تر بزرگان دوبله همه از تئاتر به دوبله آمدند و همان‌طور که می‌گویند تئاتر مادر هنرهاست.
من به دوبله علاقه‌ی بسیاری داشتم و در این هنر ماندم. به‌هر حال باید جوانان بدانند که استعداد آن‌ها در چه کاری است.
من مثل خیلی از بازیگران موفق افتخار شاگردی استاد حمید سمندریان را نداشتم. به‌گفته‌ی شاگردانش، وی خیلی با صراحت به جوانان می‌گفت که مناسب این هنر هستند یا نه.
وقتی ما به برخی از جوانان تازه‌‌وارد دوبله که استعداد و صبر این کار را ندارند، می‌گوییم که برای چی به دوبله آمدند از ما ناراحت می‌شوند و می‌گویند که پیش‌کسوتان نمی‌خواهند که ما به دوبله برویم.
به تماشای تئاتر می‌روم و جوانان بااستعداد در بازیگری را می‌بینم که خیلی موفق هستند و با فن‌بیان خیلی خوبی روی صحنه می‌روند.
پیش خودم می‌گویم که اگر آن‌ها به دوبله بیایند موفق می‌شوند، ولی می‌بینم که تمرکز آن‌ها روی تئاتر است.
به‌هر حال باید جوانان با پشت‌کار و علاقه به‌سمت هر کاری بروند و نخواهند که یک‌شبه پا جای بزرگان این هنر بگذارند.
آرزوی شما برای نسل جوان در هر هنر و کاری چیست؟
از مسئولان می‌خواهم که برای همه‌ی جوانان شرایط کار را فراهم کنند تا آن‌ها با داشتن تحصیلات دانشگاهی بی‌کار نباشند.
کد مطلب: 3537
